مهدی کریمی
چکیده
نگاه مسئولانه به محیط‌زیست و شأن اخلاقی آن از دین و جهان‌بینی انسان نشأت می‌گیرد. بر همین اساس و با سرعت یافتن روند تخریب محیط‌زیست در عصر حاضر، توجه به مقوله‌های مسئولیت‌پذیری، دین و اخلاق زیست‌محیطی افزایش یافته است. این مقاله با استفاده از روش فراتحلیل نشان می‌دهد، علی‌رغم حجم بالای پژوهش‌های صورت‌گرفته در این حوزه در ایران، ...
بیشتر
نگاه مسئولانه به محیط‌زیست و شأن اخلاقی آن از دین و جهان‌بینی انسان نشأت می‌گیرد. بر همین اساس و با سرعت یافتن روند تخریب محیط‌زیست در عصر حاضر، توجه به مقوله‌های مسئولیت‌پذیری، دین و اخلاق زیست‌محیطی افزایش یافته است. این مقاله با استفاده از روش فراتحلیل نشان می‌دهد، علی‌رغم حجم بالای پژوهش‌های صورت‌گرفته در این حوزه در ایران، این مطالعات از آسیبهای جدی رنج میبرند. تمامی مقالات منتشرشده در بازه زمانی 1397 تا 1402 با نوعی بحران روش پژوهش روبهرو هستند، به طوری که اغلب آنها از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و با رویکرد کمّی تدوین شدهاند. همچنین بررسی پژوهش‌های منتشرشده نشان می‌دهد، نوعی فقر روششناسی، پژوهشی و فلسفی در ایران در حوزه اخلاق، دین و مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی وجود دارد. این مقاله پیشنهاد می‌کند، تلاش علمی مضاعفی جهت تببین اهمیت محیط زیست نزد ادیان و مذاهب صورت گیرد، بنیانی فلسفی برای اهمیت مسئولیت‌پذیری، دین و اخلاق زیست‌محیطی پایهگذاری شود و آموزش و قانونگذاری متناسب مدنظر قرار گیرد.
سمیه شمسی؛ محسن جاهد؛ سیداسماعیل سیدهاشمی
چکیده
در میان مواجهه‌های گوناگون با نظریه تکامل، الهی‌دانانِ تکامل‌گرایی هستند که تلاش می‌کنند خداباوری و تکامل را با یکدیگر همراه و همخوان معرفی کنند. جان‌اف.هات - الهی‌دانِ معتقد به تکامل- الهیات را مؤید و حامی نظریه تکامل می‌داند و با نقد الهیات سنتی، بر این باور است که الهیات باید با علم به روزرسانی شود، چرا که در غیر این صورت حذف ...
بیشتر
در میان مواجهه‌های گوناگون با نظریه تکامل، الهی‌دانانِ تکامل‌گرایی هستند که تلاش می‌کنند خداباوری و تکامل را با یکدیگر همراه و همخوان معرفی کنند. جان‌اف.هات - الهی‌دانِ معتقد به تکامل- الهیات را مؤید و حامی نظریه تکامل می‌داند و با نقد الهیات سنتی، بر این باور است که الهیات باید با علم به روزرسانی شود، چرا که در غیر این صورت حذف خواهد شد. هات برای طرح هماهنگی و ارتباط تنگاتنگِ الهیات و تکامل، نظریه «متافیزیک آینده» را ارائه می‌کند که مطابق آن، تکامل نه تنها مورد تایید الهیات است، بلکه تنها تبیین صحیحی که از تکامل می‌توان ارائه داد، الهیات معطوف به "متافیزیک آینده" است. این پژوهش به بررسی نقدهای جان‌اف.هات به مبانیِ فلسفیِ ملحدان تکاملگرا و همچنین متافیزیک پیشنهادیاش می‌پردازد. مهمترین نقدهای هات به ملحدین را می توان نقد طبیعتگرایی، مونیسم تبیینی و علم باوریِ ملحدین و همچنین نادیده گرفتن جایگاه "باور" در بنیاد اعتقاداتشان دانست. در مقابل، رویکردهای هات را نیز می توان از زاویهی: ابتنای متافیزیک بر دین، سنگ اندازی بر سر راه تقلیل گرایی، پذیرش بی قید و شرط قاعدهی تیغ اوکام، تأویلگرایی و خداشناسیِ معیوب و ناامیدکننده، مورد انتقاد اساسی قرار داد.
مرتضی نقره ای؛ مقصود امین خندقی
چکیده
الهیات برنامهدرسی یک قلمرو نوظهور و نهچندان شناخته‌شده در حوزه مطالعات برنامهدرسی است. هدف این مطالعه ارائه تعریفی جامع از الهیات برنامه درسی و عرضه گونهشناسی آن با توجه به وضعیت موجود و ظرفیتهای بالقوه این قلمرو است. ازاین‌رو، گونههای مختلف الهیات برنامه درسی شناسایی شد. سپس، بر اساس تعریفی جامع از الهیات برنامه ...
بیشتر
الهیات برنامهدرسی یک قلمرو نوظهور و نهچندان شناخته‌شده در حوزه مطالعات برنامهدرسی است. هدف این مطالعه ارائه تعریفی جامع از الهیات برنامه درسی و عرضه گونهشناسی آن با توجه به وضعیت موجود و ظرفیتهای بالقوه این قلمرو است. ازاین‌رو، گونههای مختلف الهیات برنامه درسی شناسایی شد. سپس، بر اساس تعریفی جامع از الهیات برنامه درسی و نگاهی اسلامی به دانش الهیات و برنامه درسی، گونهشناسی اولیه اصلاح شد. نتایج بیانگر امکان تصور قلمرویی جدید تحت عنوان الهیات مطالعات برنامه درسی است که هم رسالتی الهیاتی برای تفسیر الهیاتی وضع موجود و تاریخ رشته برنامه درسی را بر عهده دارد، هم به کمک تفسیر تربیتیِ الهیات اسلامی، به شکلگیری دانش برنامه درسی اسلامی کمک می‌کند
غلامرضا صادقیان؛ هادی صمدی؛ کیوان الستی
چکیده
مقالة حاضر به دیدگاه چارلز سندرز پیرس، معمار پراگماتیسم دربارة رابطة علم و دین می‌پردازد. اندیشه‌های پیرس، بجز اهمیت ذاتی، از جهت تأثیر بر ویلیام جیمز و جان دیویی، دو تن از سرآمدان پراگماتیسم و معماران حوزة اندیشه و فرهنگ و آموزش امریکا اهمیت مضاعف دارد. در دعوی اصلی مقاله استدلال می‌کنیم با آنکه پیرس به گفت‌وگوی علم و دین اعتقاد ...
بیشتر
مقالة حاضر به دیدگاه چارلز سندرز پیرس، معمار پراگماتیسم دربارة رابطة علم و دین می‌پردازد. اندیشه‌های پیرس، بجز اهمیت ذاتی، از جهت تأثیر بر ویلیام جیمز و جان دیویی، دو تن از سرآمدان پراگماتیسم و معماران حوزة اندیشه و فرهنگ و آموزش امریکا اهمیت مضاعف دارد. در دعوی اصلی مقاله استدلال می‌کنیم با آنکه پیرس به گفت‌وگوی علم و دین اعتقاد داشت، اما چون خطاپذیرانگاری، آموزة اصلی فلسفة او، در چالش با آموزه‌های تعیینی و متافیزیکی کلیسا بود، پیرس کلیسای جهانی غیرالهیاتی را که با عشق الهی برپا میشود، پیشنهاد کرد که با کلیسای الهیاتی محافظهکار تفاوت اساسی دارد و برای صدق علمی، احترام اساسی قائل خواهد بود. پیرس که از «ازدواج» علم و دین سخن میگفت، نزاع یا بیتفاوتی را در روابط علم و دین نمیپذیرفت و میاندیشید که علم و دین باید تا رسیدن به صدق که برای پیرس همیشه «در راه» است، تعامل داشته باشند. فلسفة دین پیرس تا حدودی انگیزشگر است. به این دلیل وسوسهانگیز و انگیزشگر است که پیرس در مقام یک منطقدان و فیلسوف علم دقیق آن را گسترش داد و بسیاری از کسانی که به دلیل تسلط در منطق، فلسفة علم و نشانهشناسی، جذب پیرس شدهاند، از آنچه در کار او در مسائل دینی میبینند، نگران میشوند.
سعید ناجی؛ مریم احتسابی؛ احمد غلامعلی
چکیده
برنامه «فلسفه برای کودکان» یکی از کارآمدترین برنامه های آموزشی با سبک تأملی در علوم تربیتی محسوب می شود. داستان‌های فکری در این برنامه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند،مقاله حاضر در پی خلأ تألیف داستان‌های فکری متناسب با فرهنگ اسلامیدر بومی‌سازی برنامه «فبک»، به دنبال امکان‌سنجی استفاده از مضامین نهج البلاغه به عنوان ...
بیشتر
برنامه «فلسفه برای کودکان» یکی از کارآمدترین برنامه های آموزشی با سبک تأملی در علوم تربیتی محسوب می شود. داستان‌های فکری در این برنامه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند،مقاله حاضر در پی خلأ تألیف داستان‌های فکری متناسب با فرهنگ اسلامیدر بومی‌سازی برنامه «فبک»، به دنبال امکان‌سنجی استفاده از مضامین نهج البلاغه به عنوان یکی از مشهورترین متون دینی است و این مهم را با پیمودن پنج گام امکان سنجی نموده اند.بر اساس یافته های این مقاله: مضامین نهج البلاغه با اهداف داستان فکری همسو و هماهنگ است زیرا امام علی (ع) مخاطبان خود را با استفاده از روش های مختلف از جمله: «استفاده از داستان»، «تصویرآفرینی»، «طرح پرسش»، «بیان پیامد در گزاره های اخلاقی»، «فراهم آوردن زمینه تحلیل شرایط»، به فکرورزی تحریک کرده است.بهترین روش برای بهره‌مندی از متون روایی برای خلق داستان‌های فکری، «بازآفرینی» استیعنی استخراج درونمایه از متون روایی و خلق داستان بر اساس آن. با روش «تحلیل محتوای مضمونی» می‌توان درونمایه‌های متناسب با معیارهای فبک برای داستان‌های فکری را از متون روایی استخراج نموده و بر مبنای روش داده بنیاد ساماندهی کرد تا در نهایت توسط نویسندگان داستان کودک تبدیل به داستان‌های فکری متعدد بر مبنای آموزه‌های فلسفی درمتون دینی شود.
ابوالفضل گائینی؛ رضا نیکبخت؛ زهرا غفوری
چکیده
آینده‌پژوهی به عنوان ابزاری کارآمد، در تحلیل روندها و عوامل مؤثر بر تغییرات شتابان پدیده‌های اجتماعی، به ترسیم سناریوهای محتمل آینده می‌پردازد. این رویکرد با واکاوی منابع، الگوها و عوامل تغییر و ثبات، افق‌های نوین آینده را پیش‌روی ما قرار می‌دهد (آینده‌های اکتشافی) و الزامات نیل به آن را ترسیم می‌کند (آینده‌های هنجاری). در این ...
بیشتر
آینده‌پژوهی به عنوان ابزاری کارآمد، در تحلیل روندها و عوامل مؤثر بر تغییرات شتابان پدیده‌های اجتماعی، به ترسیم سناریوهای محتمل آینده می‌پردازد. این رویکرد با واکاوی منابع، الگوها و عوامل تغییر و ثبات، افق‌های نوین آینده را پیش‌روی ما قرار می‌دهد (آینده‌های اکتشافی) و الزامات نیل به آن را ترسیم می‌کند (آینده‌های هنجاری). در این میان، علوم انسانی اسلامی نیز از این ظرفیت آینده‌پژوهی بیبهره نمانده و در این پژوهش، به بررسی روند پژوهشی یکی از مصادیق آن، یعنی مدیریت اسلامی، میپردازیم. در این مقاله دو چهارچوب برای تهیه سناریوی پژوهشی ارائه شده است: سناریو اول بر امنیت، اجتناب از پیامدهای نامطلوب و ایفای تعهدات تمرکز دارد. و سناریو دوم پژوهشها در چارچوب دانش موجود مدیریت، با لحاظ تغییرات لازم، انجام میپذیرد. که اولی با سازگاری تحت ساختار موجود دانش مدیریت در ضمن تغییراتی و دومی نه تحت ساختار موجود دانش مدیریت بلکه با شکلبخشی جدیدی به پژوهش در مدیریت می‌پردازد. این مطالعه، به پژوهشگران کمک می‌کند تا با توجه به تحولات آینده، راهبرد انقلابی را در زمینه سازگاری یا شکلدهندگی اتخاذ نمایند.
