نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

• محمدعلی سوادی

پژوهشگر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه قم

چکیده

چکیده
روش‌شناسی علوم وابستگی تام دارد به نوع معرفت‌شناسی آن، زیرا معرفت‌شناسی تعیین‌‎کنندۀ ظرفیت و صورت‌بندی نظام دانایی و حیات اجتماعی در هر تمدن و فرهنگی است‌. تحصیل معرفت نسبت به دین، وابسته به بهره‌گیریِ هم‌زمان از تمام منابع معرفتی معتبر است؛ بنابراین عقل و نقل فقط با هم‌‌دیگر می‌توانند معرف گزاره‌ها و آموزه‎های اسلام و نیز حجت شرعی دین حنیف باشند. هیچ‌یک از این دو نمی‌تواند به‌‎‌تنهایی به تمام آنچه هست و آنچه باید احاطه بیابد، زیرا معرفت دینی محصول سنجش و تعامل توأمان دانش نقلی و دانش عقلی است. اسلام، هم‌زمان، هم توانایی بهره‌گیری از قابلیت‌های بی‌پایان عقل و نقل ‌را داراست، هم قادر است مبانی جامع و خطوط کلی بسیاری از علوم را فراهم آورد. این پژوهش در پی آن است که به پرسش بنیادین زیر با روش تحلیل عقلانی و با تمرکز بر دیدگاه عالم فرزانه، حضرت آیت‎الله العظمی جوادی آملی، پاسخ گوید:
در فرآیند استنباط در قلمروهای گوناگون دین اسلام، چه نسبتی بین عقل و نقل برقرار است؟
یافته‌های این پژوهش عبارت‌اند از: تعیین مراد از دین و علم؛ روش به‌کارگیری هر یک از عقل و نقل در فرآیند استنباط؛ وجود هماهنگی بین عقل و نقل؛ روش رفع ناهماهنگی‌های ظاهری بین عقل و نقل؛ در خصوص علوم انسانی، ضرورت همراهی عقل و نقل با یکدیگر در تمام فرآیند استنباط.

کلیدواژه‌ها

• کلیدواژه‌ها: روش‌شناسی
• علوم انسانی
• علوم انسانی اسلامی
• عقل
• نقل
• نسبت عقل و نقل

عنوان مقاله [English]

Wisdom and Tradition from Ayatollah Javadi Amoli’s Viewpoint

نویسنده [English]

• Muhammad Ali Savadi

چکیده [English]

Methodology of humanities is thoroughly dependant on the epistemology involved, for it determines the capacity and formation of the knowledge and social life system in all civilizations and cultures. Recognition of religion, also, is dependent on simultaneous exploitation of all epistemological sources. Therefore, wisdom and tradition only together are able to introduce Islamic law. Neither of them, by itself, is able to master what is present and what is to come since religious knowledge is the output of deliberation and interaction of joint rational knowledge and traditional knowledge. Islam is capable to use the endless capacity of wisdom and tradition and provide the general lines and the comprehensive bases of many of sciences.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: methodology
• Humanities
• Islamic humanities
• wisdom
• tradition
• the relation between wisdom and tradition