نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

• زهرا پارساپور

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

چکیده
زیست‎کرۀ زمین فارغ از مرزبندی‎های سیاسی، دینی و زبانی نیازمند مراقبت ویژه‎ای است. این مراقبت در سایۀ رعایت اصول اخلاقیِ مشترکِ جهانی تحقق می‎پذیرد که می‎توان تحت ‎عنوان اخلاق زمین (Earth Ethics) از آن یادکرد. شاید، اصرار بر ارائۀ تعریف مشترک جهانی پیرامون رابطۀ انسان با خدا، خودش و دیگران ضرورتی نداشته باشد، اما سلامت و حفظ زیست‎کره نیازمند تعریفی مشترک از رابطۀ انسان با طبیعت است. بحران محیط ‎زیست که در قرن اخیر چهرۀ خود را آشکارتر ساخته است، موجب‎شده‎است علاوه بر بازنگری نحوۀ تعامل انسان با طبیعت در استفاده از علم و تکنولوژی، یک بازنگری کلی در همۀ ادیان و نحله‎های فکری، دینی و اخلاقی در مورد جایگاه انسان در جهان و اخلاق زیست‎محیطی صورت‎گیرد. شاید، بتوان مقالۀ لین وایت را بزرگترین محرک در این بازنگری در جهان مسیحیت دانست؛ به‎گونه‎ای که از سال تألیف این مقاله (1967) تا کنون، به اشکال گوناگون در موافقت و مخالفت آن سخن رفته است که تحت ‎عنوان اخلاق زیست‎محیطی (Environmental Ethics) که زیرشاخه‎ای از فلسفه است، از آن یادمی‎شود. در جهان اسلام نیز شاهد شکل‎گیری تألیفات و تحقیقات وسیع در این زمینه هستیم؛ از آن جمله، می‎توان از آثار سید حسین نصر، پرویز منظور، محقق داماد، خالد فضلان و جوادی آملی نام برد. در این مقاله بر آنیم تا ضمن بیان گزارشی از این تحقیقات، به این امر تصریح کنیم که بی‎آنکه لازم باشد برای حفظ محیط زیست به مکتب خاصی در غرب یا شرق روی‎آوریم، می‎توانیم به جهانی‎های مشترک در اخلاق زمین دست‎پیدا‎کنیم که از مکاتب و ادیان مختلف نشئت می‎گیرد. با شناخت و آموزش این اصول می‎توان هم‎زمان با حفظ محیط زیست، به توافقی جهانی در بخشی از اصول اخلاقی نیز نائل شد.

کلیدواژه‌ها

• کلید‎واژه‎ها: اخلاق محیط زیست
• اسلام
• مسیحیت
• اصول جهانی

عنوان مقاله [English]

A Review of Global Studies on Environmental Ethics and the Necessity of Teaching Its Common Principles

نویسنده [English]

• Zahra Parsapour

چکیده [English]

The Earth’s biosphere, regardless of political, religious, and linguistic boundaries, needs special care which is attainable if we observe common global ethical principles which can be called Earth Ethics. The emphasis on providing a common definition of mankind’s relationship with God, himself, and others does not seem necessary while the health and preservation of biosphere requires a common definition of mankind’s relationship with nature. Rearing its ugly head over and over in this century, the environmental crisis has called for a revision of human interaction with nature with respect to his using science and technology as well as an overall reconsideration of all religions and all schools of thought, both religious and ethical, concerning the human place in the world and environmental ethic. Perhaps, the main impetus of such reconsideration in Christian world came from Lynn White’s article, “Environmental Ethics”, which since its publication in 1967 up to now, have been extensively discussed by its opponents and proponents. In Islamic countries, such scholars as Seyyed Hossein Nasr, Parvez Manzoor, Seyyed Mostafa Mohaghegh Damad, Fazlun Khalid and Abdollah Javadi Amoli have carried out wide range of researches and written many publications on the subject. This paper attempts, in the first place, to give a general survey of the researches conducted up to now with the aim of showing that a common ground could be reached to preserve natural environment. The practice of learning and teaching such principles can both preserves natural environment and lead to a universal consent over some aspects of ethical principles.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Environmental Ethic
• Islam
• Christianity
• global principles