نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران

10.30465/srs.2020.5606

چکیده

آکوئیناس قدیس، از جمله فلاسفه برجسته اواخر قرون وسطی است که بیش از هر فیلسوف الهی دیگر در سده بیستم مورد توجه قرار گرفته است؛ اما در هیچ یک از این پژوهش‌ها تلاش نشده، تا طراحی‌صحنه نمایش‌های قرون وسطایی را با آراء او تطبیق دهند؛ تا از این رهگذر دریابند؛ آیا اندیشه آکوئینی تاثیری بر عناصر زیباشناسانه و بصری نمایش‌های قرون وسطایی داشته است یا خیر. آکوئیناس، زیبایی را در عناصر مجزا جستجو می‌کرد و هر جزء را بخشی از یک کمال لایتناهی می‌دانست. طراحی‌صحنه نمایش‌های عبادی نیز از قطعاتی برخوردار بودند که در عین کمال، از نقص "جداماندگی" رنج می‌بردند.
این نوشتار، تلاش دارد ضمن کاوش در اندیشه و فلسفه زیباشناسانه قرون وسطی و آراء آکوئیناس، به تطبیق این آراء با طراحی‌صحنه نمایش‌های عبادی انتهای قرون وسطی بپردازد. پژوهش بنیادین حاضر بر اساس آثار آکوئیناس و منابع مکتوبی که درباره نوشته‌ها و اندیشه‌های او نوشته شده شکل گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Philosophy of Thomas Aquinas and Its Influence on Scenic Design of Late Middle-Ages

نویسنده [English]

  • Payam Foroutan Yekta

University of Tehran

چکیده [English]

Thomas Aquinas is the one philosopher among these middle-age philosophers who has attracted most attention from twentieth century researchers and scholars, hence the devotion of numerous essays, researches and texts to his thought. Nevertheless, no research known to the author has read scenic design of late middle-ages in the light of Aquinas’s philosophical thought in order to investigate whether his thought has had any impact on the visual elements of middle-age theatre and performance arts or not.
Saint Aquinas sought beauty in various elements. Aquinas brought three elements - Integritas, Consonantia, Claritas – under the unifying concept of absolute perfection. In other words, he considered each element as part of infinite perfection. All this, while scenic design or stage design during the middle-ages – along with Gothic architecture – were made up of parts which despite their perfection, suffered from the defect of “detachedness”. As a result, visual elements could reach unity only if juxtaposed beside one another; in this way they could account for divinely concepts.
The present research takes as its point of departure, an investigation of the aesthetics of the middle-ages and especially the aesthetics of Thomas Aquinas so that it becomes possible to compare Aquinas’s thoughts on aesthetic matters with scenic design of religious theatre pieces of late middle-ages. Towards its end, the present research considers the impact of Aquinas’s thoughts on the formation of some aspects of Renaissance aesthetics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saint Thomas Aquinas
  • Aesthetic
  • Philosophy
  • Religious
  • Middle Age
  • Scenic Design
امینی، مهدی (1394) لذت زیبایی شناختی و تمایز آن از لذت زیستی: بررسی دیدگاه توماس آکوییناس، فصلنامه پژوهش های فلسفی – کلامی دانشگاه قم، سال هفدهم، شماره سوم، شماره پی در پی 67، از صفحه 121 تا 142.
آکوئینی، قدیس توماس (1396) در باب هستی و ذات، ترجمه فروزان راسخی، ویراسته مصطفی ملکیان، چاپ دوم، موسسه پژوهشی نگاه معاصر، تهران.
براکت، اسکار گ (1396) تاریخ تئاتر جهان، ترجمه هوشنگ آزادی ور، جلد اول، چاپ نهم، انتشارات مروارید، تهران.
بناء پور، هاشم (1385) هنر و زیبایی در قرون وسطی، نشریه بخارا، شماره 52، از صفحه 514 تا 516.
بهرامی، مهدی (1390) نقاشی میسحی در قرون وسطی، سیری در تفکر مسیحی در باب هنر و نقاشی، فصلنامه هنر، شماره 83 و 84، از صفحه 267 تا 280.
تاتارکوویچ، ولادیسلاو (1387) تاریخ زیبایی شناسی، زیبایی شناسی توماس آکوینی، ترجمه مینا نبئی، فصلنامه زیباشناخت، شماره 19، از صفحه 49 تا 64.
تاتارکیویچ، ولادیسلاف (1396) تاریخ زیبایی شناسی، جلد دوم: زیبایی شناسی قرون وسطا، ترجمه هادی ربیعیف چاپ اول، انتشارات مینوی خرد، تهران.
تاتارکیویچ، ووادیسواف (1394) زیبایی شناسی هنرهای تجسمی در قرون وسطی، ترجمه محمود عبادیان و سید جواد فندرسکی، نشریه اطلاعات حکمت و معرفت، سال دهم، شماره 2، از صفحه 36 تا 43.
دورانت، ویل (1380) تاریخ تمدن، جلد پنجم، رنسانس، ترجمه صفدر تقی زاده و ابوطالب صارمی، چاپ هفتم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
ربیعی، هادی و پازوکی، شهرام (1390) مفهوم زیبایی نزد توماس آکوئینی، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، شماره 40، از صفحه 69 تا 92.
زاریلی، فیلیپ بی و دیگران (1394) تاریخ های تئاتر: یک مقدمه، ترجمه مهدی نصراله زاده، چاپ دوم، نشر بیدگل، تهران.
شکیبادل، محمد (1395) زیبایی هنری و بازنمایی طبیعت در نظریه زیبایی شناختی توماس آکوئیناس، فصلنامه هستی و شناخت، شماره 5، از صفحه 79 تا 96.
عبادیان، محمود (1387) زیبایی شناسی قرون وسطی: نیمه توشه ای از گذشته، سوسویی به زیبایی شناسی پس از خود، نشریه زیبا شناخت، شماره 19، از صفحه 9 تا 14.
کراندل، آن شیور (1386) تاریخ هنر سده های میانه، از مجموعه هشت جلدی تاریخ هنر، ترجمه حسن افشار، چاپ اول، نشر مرکز، تهران.
کلارک، نوریس (1385) بعد ماوراء الطبیعه هنر دینی؛ تعمقی در باب متنی از سن توماس آکویناس، ترجمه امید نیک فرجام، فصلنامه فارابی، شماره 61، از صفحه 119 تا 128.
کلی، مایکل (1383) دایره المعارف زیبایی شناسی، ترجمه: گروه مترجمان، سرویراستار مشیت علایی، موسسه فرهنگی گسترش هنر، چاپ اول، تهران.
کنی، آنتونی (1394) آکویناس و فلسفه ی ذهن، ترجمه دکتر علی سنایی، چاپ اول، نشر علم، تهران.
کوماراسوامی، آناندا (1393) فلسفه هنر مسیحی و شرقی، ترجمه و شرح: امیر حسین ذکرگو، چاپ سوم، موسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن و فرهنگستان هنر، تهران.
گالووی، آلن (1376) پانن برگ: الهیات تاریخی، ترجمه مراد فرهادپور، موسسه فرهنگی صراط، تهران.
لین، تونی (1396) تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه روبرت آسریان، چاپ پنجم، نشر فرزان، تهران.
مددپور، محمد (1375) پیدایی هنر مسیحی: هنر صدر مسیحیت، (قسمت اول)، نشریه سوره اندیشه، شماره 70، از صفحه 52 تا 65.
مددپور، محمد (1375) پیدایی هنر مسیحی، نشریه سوره اندیشه، دوره اول، شماره 71، از صفحه 168 تا 175
مددپور، محمد (1380) حکمت هنر مسیحی، هنر و زیبایی در تئولوژی قدیس توماس آکوئیناس، نشریه کیهان فرهنگی، شماره 174، از صفحه 3 تا 39.
مددپور، محمد (1390) آشنایی با آرای متفکران درباره هنر، هنر و زیبایی نزد متفکران مسیحی و مسلمان، چاپ سوم، پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی، سوره مهر، تهران.
Brocket, Oscar G. and Mitchell, Margaret and Hardberger, Linda (2012), Making the Scene, A History of Stage Design and Technology in Europe and the United States, Tobin Theatre Arts Fund, Second Printing, Texas