نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبائی

3 پژوهشگر پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در روایتی از امام علی(ع) وجود مدائنی در آسمان که هر یک به عمودی از نور اتصال دارند، مطمح نظر قرار گرفته است. بعضی مراد از «مدائن سماء» را شهرهایی شبیه به شهرهای زمینی در آسمان دانسته اند و آن را حمل بر وجود زمین های متعدد در فضا کرده اند. برخی نیز بر جعلی بودن روایت مذکور تأکید کرده اند. بر این اساس نوشتار حاضر با عنایت به اختلاف برداشت ها، جهت تبیین چیستی مدلول روایت مذکور به بررسی متنی و سندی آن با تکیه بر روش های نقد حدیث پرداخته است. بر این اساس می توان با تکیه بر صحت سندی و معنای جامع و فراگیر«محصون بودن» برای واژه «مدائن» و «سیارات» برای «نجوم» در متن، به ترتیب به معانی «مدارهای سیارات» و «نیروی جاذبه خورشیدی» برای «مدائن سماء» و «عمود نور» دست یافت. همچنین طول عمود نور در متن حدیث و شعاع منظومه شمسی یعنی فاصله کمربند کوئیپر از خورشید با نظرداشت مرز بخش سیاره‏ای (با تقریب بالا) برابر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recgnition of the relation of heaven cities (مدائن سماء)and columnof light( عمود نور) in the tradition: "These heaven stars have cities…related every city to a column of light"

نویسندگان [English]

  • Zahra Besharati 1
  • Ali Sharifi 2
  • Mohammad Reza Besharati 3

1 Doctor of Quranic and Hadith Sciences at Allame Tabatabaee University

2 Assistant Professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, Allameh Tabatabai University

3 Researcher of Quran Miracle Research Institute of Shahid Beheshti University

چکیده [English]

In a tradition from Imam Ali (as), existence of some cities in heaven which related each of them to the column of light were mentioned.
Some scholars believed that these heaven cities ((مدائن سما are similar to our world cities but at the heaven, and some of them equals them with different earth in the universe and finally some of them believed that these traditions were fabricated.
Regarding these diverse opinions about this tradition, this article goal is to clarify the meaning of tradition in the base of textual and documental (chain of transmit ion) analysis, emphasizing on the critical methods of traditions.
According to this method regarding the comprehensive meaning of cities مدائن)) and stars (نجوم) in the text, we can realize that "cites" equals the "orbits of planets" and "attractive force of sun"equals "the length of light column" in the text of tradition and the tedious of solar system (i.e.: destination of kuiper belt from sun regarding border of planet section)

کلیدواژه‌ها [English]

  • cities
  • heavens. Column of light
  • orbit
  • attractive force of sun
قرآن کریم
ابن بابویه، محمدبن علی ، (1362ش)، خصال، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین.
ابن بابویه، محمدبن علی،(1398ق)، توحید، تحقیق: هاشم حسینی، قم، جامعه مدرسین.
ابن عربی، محیی الدین محمد، (1422ق)، تفسیر ابن عربی، بیروت، دارالاحیاءالتراث‌العربی، چاپ اول.
ازدی، عبدالله بن محمد، (1387ش)، کتاب الماء، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران.
اصفهانی، احمدبن حسین(ابوشجاع)، (1386ش)، غایه الاختصار، تهران، نشر احسان، مترجم: محمدعلی خالدی. اصفهانی، علی بن حسین(ابوالفرج)، (1428ق)، مقاتل الطالبین، قم، دارالزهرا.
امین تفرشی، بابک، (1390ش)، فرهنگنامه نجوم و فضا، نشر طلا، دوم.
بحرانی، هاشم بن سلیمان، (1416ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، تحقیق: قسم الدراسات الاسلامیه مؤسسه بعثه، قم، بنیاد بعثت، اول.
بلاغی، محمد جواد، (1405ق)، الهدی الی دین المصطفی، بیروت، موسسه الاعلمی.
بلاغی، محمد جواد، (1420ق)، آلاءالرحمن فی تفسیر القرآن، قم، بنیاد بعثت، اول.
جوهری، محمدبن حسن،(بی تا)، الصحاح، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین.
حجازی، سیدعلیرضا، (1389ش)، تصویر هفت آسمان در قرآن و تمام نهج البلاغه، پژوهشهای نهج البلاغه، شماره 27.
حلی، جسن بن یوسف، (بی تا)، رجال العلامه الحلی، تحقیق بحرالعلوم محمدصادق، قم، منشورات الرضی، بی چا.
خویی، سید ابوالقاسم، (1409ق)، معجم رجال الحدیث و التفصیل الطبقات الرواه، قم، دفتر آیت ا... خویی، بی چا.
دگانی، مایر، (1380ش)، نجوم به زبان ساده، مترجم: محمدرضا خواجه پور، تهران، انتشارات گیتاشناسی، چاپ نهم.
راغب اصفهانی، (1412ق)، مفردات الالفاظ القرآن، بیروت، دارالعلم، اول.
زحیلی، وهبة‌ بن مصطفی، (1418ق)، المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، بیروت، دارالفکر، دوم.
زمخشری، محمود بن عمر،(1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی.
سبحانی، جعفر، (1394ش)، کلیات علم الرجال، ترجمه روحی، علی اکبر، قلی پور، مسلم، قم، عالمه، هشتم.
شبیری زنجانی، سیدمحمدجواد، (1376ش)، در حاشیه دو مقاله، مجله آیینه پژوهش، سال هشتم، ش48.
صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد، (1414ق)، المحیط فی اللغة، تحقیق محمدحسن آل­یاسین، عالم الکتاب، بیروت، اول.
صادقی تهرانی، محمد، (1365ش)، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم، انتشارات فرهنگ اسلامی.
صفار، محمدبن حسن، (1404ق)، بصائرالدرجات فی فضائل آل محمد(ص)، قم، مکتبه آیه الله مرعشی.
طباطبایی، محمدحسین، (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، پنجم.
طبرسی، فضل بن حسن، (1372ش)، مجمع ‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصرخسرو، سوم
طوسی، محمد بن حسن، (بی تا)، الفهرست، تحقیق بحرالعلوم، محمدصادق، نجف، مکتبه المرتضویه، بی چا.
طوسی، محمد بن حسن، (1348ش)، اختیار معرفه الرجال، مشهد، دانشگاه فردوسی، بی چا.
طوسی، محمد بن حسن، (بی تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌چا.
طوسی، محمد بن حسن، (بی تا)، عده الاصول، قم، انتشارات بوستان کتاب، بی چا.
عبدالباقی، محمدفواد، (1364ق)، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، مصر، دارالکتب المصریه.
عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، (1415ق)، تفسیر نورالثقلین، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی، قم، اسماعیلیان، چهارم.
فراهیدى، خلیل بن احمد، (1409ق)، کتاب العین‏، قم‏،‏ نشر هجرت، دوم.
فیض کاشانی، مولی محسن، (1415ق)، الصافی، تهران، انتشارات صدر، چاپ دوم.
فیض کاشانی، مولی محسن، (1418ق)، الاصفی فی تفسیر القرآن، تحقیق: محمدحسین درایتی و محمدرضا نعمتی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، اول.
فیومی، احمد بن محمد، (1414ق)، المصباح المنیر، قم، دارالهجره.
قمی، علی بن ابراهیم، (1367ش)، تفسیر القمی، تحقیق سید طیب موسوی­ جزایری، قم،‌ دارالکتاب، چهارم.
کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، (1407ق)، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چهارم.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، (1403ق)، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، دوم.
مشهدی قمی، محمد بن محمدرضا، (1368ش)، کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد، اول.
مصطفوی، حسن، (1368ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اول.
معرفت، محمدهادی، (1381ش)، شبهات و ردود حول القرآن الکریم، قم، التمهید.
مکارم شیرازی، ناصر، (1374ش)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول.
مکارم شیرازی، ناصر، (1381ش)، مثال های زیبای قرآن( امثال القرآن)، قم، نسل جوان.
میبدی، رشید الدین، کشف‌ الاسرار و عدّة‌ الابرار، تهران، امیرکبیر، پنجم.
نجاشی، احمدبن علی، (1365ش)، رجال نجاشی، تحقیق شبیری زنجانی، موسی، جامعه مدرسین قم، بی چا.
نخجوانی، نعمت الله بن محمد، (199م)، الفواتح الالهیه و المفاتح الغیبیه، مصرف دار رکابی للنشر، اول.
نمازی شاهرودی، علی، (1412ق)، مستدرکات علم رجال الحدیث، اصفهان، حسینیه امامزاده اصفهان.
نیشابوری، نظام الدین حسن بن محمد، (1416ق)، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، تحقیق: زکریا عمیرات، بیروت، دارالکتب العلمیه، اول.
Bond, Peter. , (2012) Exploring the solar system. John Wiley & Sons, p. 328.
Davies, John K., and Luis H. Barrera, eds.(2003) The first decadal review of the Edgeworth-Kuiper belt. Springer Science & Business Media, p.139.
Lang, Kenneth R.(2013) Essential astrophysics. Springer Science & Business Media, p. 82.
Launius, R., ed. , (2012) Exploring the Solar System: The History and Science of Planetary Exploration. Springer, p. 342.
Rothery, David A.(2015) Moons: A Very Short Introduction. Vol. 450. Oxford University Press, USA, p. 21.
Sheppard, Scott S., Chadwick Trujillo, and David J. Tholen.(2016) "Beyond the Kuiper belt edge: new high perihelion trans-Neptunian objects with moderate semimajor axes and eccentricities." The Astrophysical Journal Letters 825, no. 1: L13.
Spohn, Tilman, Doris Breuer, and Torrence Johnson, eds.(2014) Encyclopedia of the solar system. Elsevier, p. 1270.