نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

• هادی فنائی نعمت سرا

استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین

چکیده

محل نزاع در مسأله علم و دین، میدان بحث داده‌های وحیانی با یافته‌های انسانی است. هیچ‌یک از علوم و معرفت‌های دینی را نمی‌توان در زمره علوم قطعی و یقینی قرار داد به‌گونه‌ای که صادق و جهان‌شمول باشد. همان‌گونه که معرفت دینی نیز در تمام موارد، فهم قطعی و یقینی از دین نیست به‌گونه‌ای که عقلانیت حداکثری دین‌پژوهان را به‌دنبال داشته باشد. محل نزاع میان دو فهم بشر، یکی در ساحت علومی است که حاصل اندیشه بشر در مواجهه با جهان است که شامل تمام دست‌آوردهای بشری اعم از علوم تجربی، انسانی، اجتماعی و...می‌شود و دیگری نیز مربوط‌به فهم عالمان دینی (معرفت دینی) در مواجهه با دین و متن دین است. به‌بیان دیگر محل نزاع میان فهم‌ها و معرفت‌هایی است که دانشمندان علوم و عالمان دینی دارند. از این‌رو نباید همه آنچه به نام علم است، علم پنداشت هم‌چنان‌که هر فهمی از دین را نیز نباید صددرصد با دین برابر دانست. چنان‌چه این مرزها به‌روشنی تبیین نشود، ممکن است گمان شود علم و دین ناسازگارند. در این مقاله تلاش بر این است که محل نزاع از ساحت علم و دین به ساحت  فهم‌ها و معرفت‌ها تحویل شود تا راه‌حل‌های پیشنهادیِ گونه‌های مختلفِ ترابط علم و دین قابل ارزیابی باشد.

کلیدواژه‌ها

• علم
• دین
• معرفت دینی
• ترابط علم و دین

عنوان مقاله [English]

Its re-reading determines the location of the dispute over the relationship between science and religion

نویسنده [English]

• Hadi Fanaei nematsara

Assistant Professor, Imam Khomeini International University

چکیده [English]

Any kind of research on the relationship between science and religion is conditional on determining the subject and place of the conflict and the ambiguity of the words used in this discussion, and the literal explanation of the titles does not work in this issue. Thus, as has been said, science, empirical science, and religion mean ecclesiastical theology, and the two spheres of cosmology and anthropology are historical examples of the field of science and religion, which do little to help resolve this conflict. The place of conflict between science and religion has a return to understanding of nature (theories of experimental sciences), humanities, social sciences, etc. with knowledge of religion. None of the humanities, including the experimental sciences, can be considered definitive and certain sciences in such a way that they are honest and universal.

کلیدواژه‌ها [English]

• Science
• religion
• religious knowledge
• relationship