نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری کلام-فلسفه دین و مسائل کلامی جدید، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده علوم انسانی و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

3 استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده علوم انسانی و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

10.30465/srs.2020.5462

چکیده

زبان شناسی دین و بررسی ساختار آن یکی از مهم ترین موضوعاتی است که از دیرباز در عرصه دین پژوهی درخور توجه بوده و سابقه ای دیرینه دارد. این مبحث در فلسفه دین آمیخته با موضوع تمثیل همواره به تحلیل و بررسی معانی اوصاف الهی و تبیین گزاره های دینی در تمامی ادیان آسمانی اختصاص داشته و امروزه با مطرح شدن شبهاتی درخصوص تعارض علم و دین، زبان دینی به عنوان موضوعی مستقل اهمیت به سزایی یافته است. در دهه های اخیر از میان رهیافت ها و رویکردهای فراوانی که در موضوع زبان دین مطرح شده، علامه محمد حسین طباطبایی با تأکید بر معرفت بخش بودن و قابل فهم بودن انواع گزاره های دینی صاحب دیدگاهی شاخص است. این جستار با رویکرد توصیفی، تحلیلی بررسی آرای این اندیشمند اسلامی معاصر را در مورد ساختار زبان دین و تمثیلی بودن این زبان به دلیل وجود بطون و لایه های درونی آن مدنظر قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying and analyzing the identity of the language of religion from the perspective of Allameh Tabatabai

نویسندگان [English]

  • Fariba Pasandi 1
  • Shamshir Mohmmad Reza 2
  • Mahdi Dehbashi 3

1 Islamic Azad University Isfahan

2 دانشگاه ازا داسلامی اصفهان(خوراسگان)

3 Professor of Faculty of Humanities in Isfahan University

چکیده [English]

The linguistics of religion and the study of its structure is one of the most important issues that has long been considered in the field of theology and has a long history. This topic in the philosophy of religion mixed with the subject of allegory is always dedicated to the analysis and study of the meanings of divine attributes and the explanation of religious propositions in all heavenly religions, Today, with the emergence of doubts about the conflict between science and religion, religious language has become very important as an independent subject. In recent decades, among the many approaches and approaches that have been proposed in the field of language of religion, Allameh Mohammad Hossein Tabatabai with an emphasis on the epistemological and understandable nature of various religious propositions has a significant point of view. With a descriptive and analytical approach, this research has considered the analysis of the opinions of this contemporary Islamic thinker about the structure of the language of religion and the allegorical nature of this language due to the existence of the ventricle and its inner layers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Language of Religion
  • Ordinary Language
  • Allegory
  • Mohammad Hossein Tabatabai
آریان، حمید(1396). درآمدی بر زبان قرآن، چ1، قم: مرتضی.
آلستون، ویلیام پى(1380). فلسفه زبان، نادر جهانگیری، چ1، مشهد: فردوسی.
آیر، آلفرد جونز(1385). زبان حقیقت و منطق، منوچهر بزرگمهر، چ1، تهران: شفیعی.
انوری، حسن(1382). فرهنگ بزرگ سخن، چ2، تهران: انتشارات سخن.
باربور، ایان و دیگران(1362). علم و دین، بهاءالدین خرمشاهی، چ1، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
پترسون، مایکل و دیگران(1390). عقل و اعتقادات دینى، احمد نراقى و ابراهیم سلطانى، چ7، تهران: طرح‌نو.
تالیافرو، چارلز(1382). فلسفه دین در قرن بیستم، انشاءالله رحمتی، چ1، تهران: سهروردی.
جرجانی، علی بن محمد(1411ق). التعریفات، الطبعه الثالثه، بیروت: دارالکتاب العربی.
دهخدا، علی اکبر(1377). لغت نامه دهخدا، چ2، تهران: دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1412ق). مفردات الفاظ القرآن، الطبعه الاول، بیروت: دارالشامیه.
سیوطی، جلال الدین(1416ق). الاتقان فی علوم القرآن، چ1، بیروت: دارالفکر.
شمیسا، سیروس(1383). انواع ادبی، چ 10، تهران: فردوس.
طباطبایی، محمدحسین(1379). اصول فلسفه و روش رئالیسم، چ7، قم: صدرا.
طباطبایی، محمدحسین(1386). نهایه الحکمه، تعلیقات غلامرضا فیاضی،چ4، قم: انتشارات موسسه امام خمینی.
طباطبایی، محمدحسین(1387الف). تعالیم اسلام، چ1، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین(1387ب). شیعه: مذاکرات و مکاتبات پروفسور هنری کربن با علامه طباطبایی(خسروشاهی)، چ2، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمد حسین(1388الف). علی و فلسفه الهی، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، محمدحسین(1388ب). بررسی های اسلامی،چ2، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین(1388ج). قرآن در اسلام، چ3، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین(1388د). شیعه در اسلام، چ5، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمد حسین(1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن، چ5، قم: مکتبه النشر الاسلامی.
طباطبایی، محمدحسین(1428ق). بدایه الحکمه، چ1، قم: موسسه النشر الاسلامی.
طوسی، خواجه نصیر الدین(1367)، اساس الاقتباس، چ1، تهران: دانشگاه تهران.
طوسی، محمد بن حسن(1376). التبیان فی تفسیر القرآن، الطبعه الثالثه، نجف اشرف: المطبعه العلمیه.
عاطف الزین، سمیح(1421ق). معجم الأمثال فی القرآن الکریم، الطبعه الثانیه، بیروت: دارالکتاب اللبنانی.
فرامرز قراملکی، احد(1378). هندسه معرفتی کلام جدید، چ1، تهران: دانش و اندیشه معاصر.
قطب الدین شیرازی(1394). شرح حکمه الاشراق، چ3، تهران: حکمت.
مظفر، محمدرضا(1402ق). المنطق، الطبعه الثانیه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
معین، محمد(1375). فرهنگ فارسی، ج 1، چ 10، تهران: امیرکبیر.
هوردرن، ویلیام (1368). راهنمای الهیات پروتستان، طاطه ووس میکائیلیان، چ1، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
 
Alston,William(1996),Religious language,in:Routledge Encyclopedia of Philosophy, v.8.
Calhoun ,Robert L.(1962), The Place of language in Religion, in: Abernethy lang ford(eds) philosophy of Religion.
Craig,E(1998),Routledge Encyclopedia of philosophy,V.8,London and New york. 
Hick, John(1963), Philosophy of Religion ,prentice- Hall. Chapter7.
Kenneth L. ,Schmitz (1974),Restitution of Meaning in Religious speech , in: Frederick Ferre, etal.The challenge of Religion.
Stiver, Dan R. (1996), The Philosophy of Religious language, Black Well .
Tillich, Paul(1951), Systematic theology,vol.I, The university of chicago press.