نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه آموزشی فلسفه، دانشکدة ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران

2 دانشجوی دکتری، گروه آموزشی فلسفه، دانشکدة ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران

چکیده

از زمان چاپ کتابِ جریان سازِ ساختار انقلابات علمی تامس کوهن، رویکردهای تاریخی و جامعه­شناختی به علم به نوعی نسبیّت­باوری در قبال ارزیابی نظریات علمی دامن زده و همچنین موجب اعتقاد به گسست در تاریخ علم شده است. قیاس­­ناپذیری هسته اصلی دعاوی کوهن در این زمینه است. از منظر کوهن مصداق/مرجع مفاهیمِ علمی در نظریات مختلف کاملا متفاوت هستند. از سوی دیگر، هر پارادایم پیش از فرایند صورتبندی مفهومی همچون یک چرخش شناختی حوزه ادراکی را دگرگون می کند. و نهایتا برخلاف نظرگاه رایج فیلسوفان علم رسمی (اثبات­گرایان و ابطال­گرایان) هیچ قاعدة صریحی جهت داوری نظریات وجود ندارد. در مقابل، کاسیرر با تاکید بر وجوه پایدار نظریات به عنوان صورت­هایِ نامتغیرِ انتظام­بخش، نظریات علمی را قیاس­پذیر و تاریخ علم را پیوسته و تکوینی می‌بیند. در این مقاله تلاش می شود پاسخ‌های کاسیرر در مقابل کوهن صورتبندی ‌شود. در پایان مقاله نیز سعی می­کنیم اختلاف آنها را در پرتو نوع تاریخنگاری ایشان شرح دهیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relativity of Scientific Rationality in Kuhn and Cassirer

نویسندگان [English]

  • Hossein Kalbasi Ashtari 1
  • Amir haji zade 2

1 Department of Philosophy, Faculty of Farsi and Foreign Languages, Allameh Tabatabaei University, Tehran

2 Department of Philosophy, Faculty of Farsi and Foreign Languages, Allameh Tabatabaei University, Tehran

چکیده [English]

Since the publication of Thomas Kuhn’s influential book, The Structure of the Scientific Revolutions, historical and sociological approaches to science have led to a kind of relativism towards the evaluation of theories as well as the belief in the break in the history of science. The main idea put by Kuhn's historiography is incommensurability. From Kuhn's point of view, the scientific concepts refers to completely different entities in different theories. On the other hand, each paradigm changes the perceptual domain before the conceptual process and formal articulation. Finally, unlike the conventional philosophy of science (Positivism and Falsifiability), he mentions there is no explicit rule for justification of theories. In contrast, Cassirer emphasis on elements in theory as the invariant regulative forms through which scientific thought progress continuously. In this paper, Cassirer's responses to Kuhn have been formulated. At the end, we attempt to show how diverse types of historiography made their difference.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientific Rationality
  • incommensurability
  • Kuhn
  • Cassirer
  • Concept
  • Function
کراگ, هلگه. (1396). مقدمه ای بر تاریخ نویسی علم، ترجمه امیر حاجی زاده، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
گلشنی, مهدی. (1390). تحلیلی از دیدگاه‌های فلسفی فیزیکدانان معاصر. چاپ پنجم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 
Cassirer, E. (1953a). Substance and Function & Einstein's Theory of Relativity. Chicago.: Dover; Publications, Inc.
Cassirer, E. (1953b). The Philosophy of Symbolic Forms, Volume 3. New Haven and London: Yale University Press.
Cassirer, E. (1955). The Philosophy of Symbolic Forms. Volume 2: Mythical Thought. (Ralph Manheim، trans.) New Haven: Yale University Press.
Faye, J. (2014). "Copenhagen Interpretation of Quantum Mechanics". Retrieved from The Stanford Encyclopedia of Philosophy: https://plato.stanford.edu/archives/fall2014/entries/qm-copenhagen/
Friedman, M. (2010). "Ernst Cassirer and Thomas Kuhn: The Neo-Kantian Tradition in the History and Philosophy of Science". In S. L. R. A. Makkreel (Ed.), Neo-Kantianism and Contemporary Philosophy (pp. 177-191). Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press.
Friedman, J and Luft, S. (2015). The Philosophy of of Ernst Cassirer. Berlin, Buston: Walter de Gruyter GmbH.
Kuhn, T. (1957). The Copernican Revolution: Planetary Astronomy in the Development of Western Thought. Cambridge Mass: Harvard University Press.
Kuhn, T. (1970a). "Logic of Discovery or Psychology of Research?" In I. L. Musgrave (Ed.), Criticism and the Growth of Knowledge (pp. 1–23). London: Cambridge University Press.
Kuhn, T. (1970b). The Structure of Scientific Revolutions (Second edition). Chicago: University of Chicago Press.
Kuhn, T. (1974). "Second Thoughts on Paradigms". In F. Suppe (Ed.), The Structure of Scientific Theories (pp. 459–82.). Urbana IL: University of Illinois Press.
Kuhn, T. (1977). The Essential Tension. Selected Studies in Scientific Tradition and Change. Chicago: University of Chicago Press.
Ladyman, J. (2002). Understanding Philosophy of Science. London and New York: Routledge.