نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشکده اصول‌الدین قم

2 استادیار دانشکده اصول‌الدین قم

3 استادیار علوم قران و حدیث دانشگاه آیه الله بروجردی

چکیده

برخی از منتقدان[i] با استناد به آیه:﴿أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّیلِ ساجِداً وَ قائِماً یحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ یرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هلْ یستَوِی الَّذینَ یعلَمونَ والَّذینَ لَا یعلَمونَ إِنَّما یتَذَکرُ أُولُوا الْأَلْبابِ﴾[ii] و سایر آیات و احادیث مدعی شده‌اند که: علم ارزشمند و نافع از دیدگاه قرآن و اسلام منحصر در علوم دینی است. با نگرش درآیات و روایات معلوم می‌گردد که هدف قرآن بیان جزئیات تمام علوم بشری نیست و علم ارزشمند را منحصر در علوم دینی نمی‌داند، آیات قرآن و احادیث پیامبر (ص) نه‌تنها به همۀ علوم ازجمله علوم تجربی توجه کرده‌اند، بلکه تذکر داده‌اند که هنگام مطالعات تجربی به آفریدگار طبیعت، آسمان و... نیز توجه کنید که جمع بین ایمان و علم مطلوب است و با همدیگر منافاتی ندارند. در این مقال و مجال درصدد پاسخ‌گویی به شبهه مطرح‌شده با استناد به آیات و احادیث با بهره‌گیری از منابع معتبر هستیم.



1. دکترسها


[ii]. آیا چنین کسی باارزش است یا کسی که در ساعات شب به عبادت مشغول است و در حال سجده و قیام، از عذاب آخرت می‌ترسد و به رحمت پروردگارش امیدوار است، بگو آیا کسانی که می‌دانند باکسانی که نمی‌دانند یکسان‌اند؟ تنها صاحبان مغز متذکر می‌شوند. (زمر/ 9)

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reflection in doubt "The Monopoly of Valuable Science in the Religious and Non-Valuing Sciences of Experimental Sciences

نویسندگان [English]

  • Iraj Mahboobi 1
  • Heidar Ali Rostami 2
  • Abdolreza Zahedi 3

1 Qur'an and the Hadith PhD student Usul al-Din College-Qom

2 Assistant Professor Usul al-Din College-Qom

3 Assistant Professor Ayatollah Boroujerdi University

چکیده [English]

     Some critics1 cite the following verse: What! He who is obedient during hours of the night, prostrating himself and standing, takes care of the hereafter and hopes for the mercy of his lord! Say: Are those who know and those who do not know alike? Only the man of understanding are mindful﴿ and other verses and hadiths claim that: Valuable science from the viewpoint of the Qur'an and Islam is limited to religious sciences. With the attitudes of verses and traditions, it turns out that the purpose of the Qur'an is not to express the details of all human sciences and does not consider the science of religion to be limited to religious sciences. The Quran's verses and the Holy Prophet's (PBUH) have not only addressed all the sciences, including the empirical sciences, but noted that during studies Experiment with the creator of nature, the sky, and ... Also note that the combination of faith and science is desirable and do not conflict with each other. In this article, we are trying to answer the dubious question by referring to verses and hadiths using valid sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • science
  • (experimental and religious)
  • valuable science
  • critique
  • doubt
قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند.
ابن سعد، محمد (بی‌تا). الطبقات الکبری، ج 2، بی چا، بیروت: دار صادر.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمرو (1419 ق). تفسیر القرآن العظیم، ج 7، بی چا، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن ماجه قزوینی، محمد بن یزید (1428 ق). سنن ابن ماجه، ج 1، بیروت: مکتبه العصریه.
بابایی، علی‌اکبر (1391 ش). مکاتب تفسیری، ج 3، چاپ اول، قم: سبحان.
بلاذری، احمد بن یحیی (1367 ش). فتوح البلدان، مترجم: محمد توکل، بی چا، تهران: نقره.
بندر ریگی، محمد (1386 ش). المنجد، ج 2، چاپ دوم، تهران: پیام.
بوکای، موریس (1365 ش). مقایسه میان تورات، انجیل، قرآن و علم، مترجم: ذبیح‌الله دبیر، بی چا، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (1386 ش). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، چاپ دوم، قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1388 ش). «تبیین برخی از مطالب منزلت عقل در هندسه معرفت دینی»، فصلنامه اسراء، موسسه فرهنگی تحقیقاتی اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1393 ش). تسنیم، ج، چاپ اول، قم: مرکز نشر اسراء.
 خسروپناه، عبدالحسین و...(1389 ش). «چیستی و گستره علم دینی ازنظر نگاه آیت‌الله جوادی آملی»، فصلنامه اسراء، موسسه فرهنگی تحقیقاتی اسراء.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1392 ق). مفردات الفاظ القرآن، تحقیق: ندیم مرعشلی، بی چا، قاهره: مطبعه التقدم العربی.
رضایی اصفهانی محمدعلی (1394 ش). بررسی نقد قرآن دکتر سها، چاپ اول، قم: انتشارات پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن.
رضایی اصفهانی، محمدعلی و دیگران (1385 ش). تفسیر موضوعی قرآن، چاپ هشتم، قم: دفتر نشر معارف.
سجستانی، ابو داود سلیمان بن اشعث (1420 ق). سنن ابی داوود، ج 3، بی چا، قاهره: دارالحدیث.
سها (1391 ش). نقد قرآن، پی‌دی‌اف، بی‌جا، بی‌نا.
سوزنچی، حسین (١٣٨٩ش). «علم دینی از منظر آیه الله جوادی آملی»، فصلنامه اسراء، موسسه فرهنگی تحقیقاتی اسراء.
سیاسی، علی‌اکبر (1354 ش). مبانی فلسفه، بی چا، تهران: شرکت سهامی طبع و نشر کتب درسی ایران.
شریفی، احمد حسین (1385 ش). آیین زندگی، چاپ اول، قم: دفتر نشر معارف.
صفایی حائری، علی (1386 ش). روش نقد، بی چا، قم: لیله القدر.
طباطبایی، سید محمدحسین (1374 ش). ترجمه تفسیرالمیزان، مترجم: محمدباقر موسوی، ج 17،4،9، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن (1360 ش). مجمع‌البیان، ج 21، بی چا، تهران: فراهانی.
طبری، محمد بن جریر (1412 ق). جامع البیان، ج 23،9، بی چا، بیروت: دار المعرفه.
طیب، سید عبدالحسین (1378 ش). اطیب البیان، ج 11، بی چا، تهران: انتشارات اسلام.
فخر رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر (1420 ق). مفاتیح الغیب، ج 26، بی چا، بیروت: داراحیاءالتراث العربی.
فیض کاشانی، ملا محسن (1415 ق). تفسیر صافی، ج 4، چاپ دوم، تهران: انتشارالصدر.
فیض کاشانی، ملا محسن (1426 ق). المحجه البیضاء، ج 1، بی چا، قم: موسسه النشر الاسلامی.
قرشی، علی‌اکبر (1377 ش). احسن الحدیث، ج 9، بی چا، تهران: بنیاد بعثت.
کراجکی، ابوالفتح (بی‌تا). کنزالفوائد، ج 2، بی چا، بیروت: دارالذخائر.
کلینی، محمد بن یعقوب (1363 ش). الکافی، مصحح: علی‌اکبر غفاری، ج 1، چاپ پنجم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر، (1403 ق)، بحارالانوار، ج 1، بیروت: دارا حیاء التراث الاسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1368 ش). آموزش فلسفه، ج 1، چاپ سوم، قم: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.
معین، محمد (1371 ش). فرهنگ فارسی، ج 2، چاپ هشتم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
مکارم شیرازی، ناصر (1374 ش). تفسیر نمونه، ج 7،3،19، بی چا، تهران: دارالکتب الاسلامیه.