نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار فلسفه دین و فلسفه اسلامی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترای فلسفۀ دین دانشگاه تهران

چکیده

جیمز آلفرد مارتین، فیلسوف و اندیشمند معاصر دین، با نگاهی به تجربیات دینی و زیبایی‌شناختی دوره‌های تاریخی و طرح نظریات مختلف به دنبال نشان دادن ارتباط تجربیات دینی و زیبایی‌شناختی در قرون مختلف است. این ارتباط در یک ساحت گفتمانی مورد بحث قرار می گیرد. این گفتمان علاوه بر پرداختن به مفهوم چیستی هنر و دین به این مساله می پردازد که تا چه اندازه دین می‌تواند در تعیین معیارهای زیبایی و هم‌چنین آفرینش آثار هنری نقش اساسی داشته باشد و هم‌چنین هنر چه نقش تعیین‌کننده‌ای در تجربیات دینی بشری داشته است. این پژوهش همچنین کوشیده تا با نگاهی به سیر تاریخی بحث به تئوری‌های مطرح شده از جمله اندیشه‌های فیلسوف آلمانی، شلایرماخر، پرداخته و تعاریف متفاوت او از چیستی دین، تجربه دینی و هنر و گفتمان میان این مفاهیم را بررسی کند.
 در مقاله، در پاسخ به سوال ذکرشده، این مطلب مورد بحث واقع شده است که به نظر جیمز آلفرد مارتین، این گفتمان در نهایت به هدفی واحد می‌انجامد که همانا درکی از واقعیت حقیقی و راستین است. زیرا به همان میزانی که تجارب دینی بشری دارای بنیان‌های عمیق حسی است، تجارب زیبایی‌شناختی نیز منبعث از ادراک حسی ـ مشارکتی مفهوم زیبایی بین مخاطب و اثر هنری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on Relation Between Religious Experience and Aesthetics Experience Narrated By Schleiermacher and Martin

نویسندگان [English]

  • S.M.A. Dibaji 1
  • Hanieolsadat Rajabi 2

1 philosophy of religion,islamic philosophy,farabi pradis ,university of Tehran

2 Faculty of Theology / Farabi Campus / Qom / Iran

چکیده [English]

James Alfred Martin, a contemporary philosopher and thinker of religion, seeks to illustrate the connection between religious and aesthetic experiences in different centuries by reviewing these experiences in historical periods and proposing different theories. This connection is discussed in a discursive context. In addition to addressing the concepts of art and religion, this discourse deals with the extent to which religion can play a key role in determining aesthetic criteria and creation of works of art as well as the decisive role of art in human religious experiences. This study also examined the existing theories, including the thoughts of the German philosopher, Schleiermacher, and his various definitions of religion, the religious experience, art, and the discourse between these concepts by reviewing the history of the discussion.
To answer the aforementioned question, this study discussed that, according to James Alfred Martin, this discourse ultimately leads to a single goal, which is a perception of the true reality. The reason is, as much as aesthetic experiences are derived from participatory-sensory perception of beauty between the audience and the work of art, religious experiences of human beings have deep sensory foundations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Religious Experience
  • Aesthetic Experience
  • Holiness
  • James Alfred Martin
  • Beauty
  • Taste
بووی، اندرو (1388). زیبایی‌شناسی و ذهنیت: از کانت تا نیچه، ترجمۀ فریبرز مجیدی، تهران: فرهنگستان هنر.
بنی‌اردلان، اسماعیل (1388). «بازشناسی مقام و مفهوم هنر»، جاویدان خرد. 241: 5 ـ 28.
پازوکی، شهرام (1388). حکمت هنر و زیبایی در اسلام، تهران: متن.
پترسون، مایکل، ویلیام هاسکر، بروس رایشنباخ و دیوید بازینجر (1379). عقل و اعتقاد دینی، ترجمۀ احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
جیمز، ویلیام (1393). تنوع تجربۀ دینی، ترجمۀ حسین کیانی، تهران: حکمت.
دایان آپوستولوس، کاپادونا (1383). «هنر دینی: دین و هنر»، ترجمۀ فرهاد ساسانی، بیناب. 7: 99 ـ 109.
شایگان‌فرد، نادر (1388). «جایگاه موزه در تأملات زیبایی‌شناسانۀ جان دیویی»، زیباشناخت. 21: 85 ـ 104.
ضیمران، محمد (1377). جستارهایی پدیدارشناسانه پیرامون هنر و زیبایی، تهران: نشر کانون.
فورستر، مایکل (1395). شلایرماخر، ترجمۀ سیدمسعود حسینی، تهران: ققنوس.
کروچه، بندتو (1393). کلیات زیبایی‌شناسی، ترجمۀ فؤاد روحانی، تهران: علمی و فرهنگی.
گات، بریس و دومینیک مک‌آیور لوپس (1394). دانشنامۀ زیبایی‌شناسی، ویراستار مشیت علایی، تهران: فرهنگستان هنر.
گوتر، آران (1393). فرهنگ زیباشناسی، ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.
لیمن، اولیور (1393). درآمدی بر زیبایی‌شناسی اسلامی، ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.
مارتین، جیمز آلفرد (۱۳۹۶). «تجربۀ دینی»، ترجمۀ حسین زحمتکش، http://pajoohesh.howzehtehran.com/Files/tolab.php?idVeiw=4377&level=4&subid=4377 (دسترسی در 15/08/1396).
مارتین، دیوید اف. (1389). هنر و تجربۀ دینی: زبان امر قدسی، ترجمۀ مجید داودی، تهران: سوره مهر.
محمدرضایی، محمد (1381). «نگاهی به تجربۀ دینی»،  قبسات. 7 (26): 3 ـ 22.
محمدی، مسلم (1389). «تجربه‌گرایی هیوم و تأثیر آن بر آموزه‌های دینی»، انسان‌پژوهی دینی. 7 (23): 127 ـ 145.
 
Gracyk, Theodore (2016). Hume’s Aesthetics in Stanford Encyclopedia of Philosophy. https://plato.stanford.edu/entries/hume-aesthetics/ (access in 01/09/2017).
M. Castelloe, Timothy (2004). “Hume Aesthetics: The Literature and Direction”, Hume Studies. 30 (1): 87 – 126.
Martin, James Alfred (1990). Beauty and Holiness, New Jersey: Princeton Press.
Shelley, James (2009). The Concept of the Aesthetic in Stanford Encyclopedia of Philosophy. https://plato.stanford.edu/entries/aesthetic-concept/ (access in 01/09/2017).