نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار فلسفه، دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

چکیده
اهمیت مطالعۀ طبیعت بر کسی پوشیده نیست؛ زیرا طبیعت بستر اصلی زندگی انسان است. از این رو، علوم طبیعی که با جهان طبیعت سروکار دارند نقش فزاینده‌ای در بهبود و تغییر چهرۀ زندگی انسان دارند. اما برخی تلقی‌های نادرست در علوم طبیعی جدید لزوم بازاندیشی در نگرش‌های علوم طبیعی را با استفاده از آموزه‌های الهی نشان می‌دهد. در این زمینه، قرآن به مثابۀ منبعی الهی آموزه‌های مهمی در جهان‌شناسی طبیعی دارد. این کتاب الهی ضمن معرفی مهم‌ترین ویژگی‌های کلیت جهان هستی، یعنی ماسوی الله، برخی از خصوصیات مهم جهان طبیعت را برمی‌شمارد که مخلوقیت، نیازمندی، وابستگی تام در بقا، نظم و علیت، تفاوت و تنوع موجودات، وجود شعور و ادراک، زنده بودن و تسبیح‌گویی همۀ موجودات طبیعت، کارکرد خاص موجودات طبیعی و تحت سیطرۀ الهی بودن کل طبیعت فقط نمونه‌هایی از آن‌هاست. آموزه‌های طبیعت‌شناسی قرآن، ضمن رازگشایی از چهرۀ برخی از ابعاد طبیعت، از مهم‌ترین طرق خداشناسی و شکل‌گیری جهان‌بینی الهی است که تأمین‌کنندۀ سعادت حقیقی انسان‌هاست

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

لوازم معرفت‌شناختی جهان‌شناسی قرآن برای علوم طبیعی

نویسنده [English]

  • Qodratollah qorbani

چکیده [English]

اهمیت مطالعۀ طبیعت بر کسی پوشیده نیست؛ زیرا طبیعت بستر اصلی زندگی انسان است. از این رو، علوم طبیعی که با جهان طبیعت سروکار دارند نقش فزاینده‌ای در بهبود و تغییر چهرۀ زندگی انسان دارند. اما برخی تلقی‌های نادرست در علوم طبیعی جدید لزوم بازاندیشی در نگرش‌های علوم طبیعی را با استفاده از آموزه‌های الهی نشان می‌دهد. در این زمینه، قرآن به مثابۀ منبعی الهی آموزه‌های مهمی در جهان‌شناسی طبیعی دارد. این کتاب الهی ضمن معرفی مهم‌ترین ویژگی‌های کلیت جهان هستی، یعنی ماسوی الله، برخی از خصوصیات مهم جهان طبیعت را برمی‌شمارد که مخلوقیت، نیازمندی، وابستگی تام در بقا، نظم و علیت، تفاوت و تنوع موجودات، وجود شعور و ادراک، زنده بودن و تسبیح‌گویی همۀ موجودات طبیعت، کارکرد خاص موجودات طبیعی و تحت سیطرۀ الهی بودن کل طبیعت فقط نمونه‌هایی از آن‌هاست. آموزه‌های طبیعت‌شناسی قرآن، ضمن رازگشایی از چهرۀ برخی از ابعاد طبیعت، از مهم‌ترین طرق خداشناسی و شکل‌گیری جهان‌بینی الهی است که تأمین‌کنندۀ سعادت حقیقی انسان‌هاست.

کلیدواژه‌ها [English]

  • کلیدواژه‌ها: علوم طبیعی
  • جهان‌شناسی
  • خلقت
  • نظم و قانون‌مندی
  • قرآن
منابع
قرآن کریم.
نهج‌البلاغه (1374). گردآوری سید رضی، ترجمۀ سیدجعفر شهیدی، تهران: علمی و فرهنگی.
امین، احمد (بی‌تا). راه تکامل، ترجمۀ بهشتی لاری، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
جوادی آملی، عبدالله (1386). شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی، قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1389). تفسیر موضوعی قرآن کریم، ج 15، قم: مرکز نشر اسراء.
رضایی اصفهانی، محمدعلی و محسن ملاکاظمی (1389). اعجاز و شگفتی‌های علمی قرآن، قم: زمزم هدایت.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1393 ق). تفسیرالمیزان، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
طباطبایی، محمدحسین (1389). قرآن در اسلام، قم: بوستان کتاب.
گلشنی، مهدی (1379). علم و دین و معنویت در آستانۀ قرن بیست‌و‌یکم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گلشنی، مهدی (1385). از علم سکولار تا علم دینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گلشنی، مهدی (1387). قرآن و علوم طبیعت، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مطهری، مرتضی (1379). یادداشت‌ها، ج 2، تهران: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، قم: در راه حق.
نجفی، گودرز (1377). مطالب شگفت‌انگیز قرآن، تهران: نشر سبحان.
نصر، سیدحسین (1389). تاریخ فلسفۀ اسلامی، ج 1، تهران: حکمت.
نوری، آیت‌الله حسین (1370). دانش عصر فضا، قم: نشر مرتضی.