نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام خمینی

2 کارشناس‌ارشد علوم قرآن دانشگاه امام خمینی

چکیده

چکیده
یکی از ابعاد اعجاز قرآن ‌کریم «اعجاز تشریعی» است؛ بدین معنا که احکام شرعی قرآن در ابعاد فردی و اجتماعی ویژگی‌هایی دارد که هیچ بشری قادر به عرضۀ هماوَردی برای آن نیست. هماهنگی قرآن با عقل و فطرت، توجه به تمام جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها، مبرا بودن قرآن از هر گونه تناقض، ارائۀ آن توسط فردی درس‌نخوانده، توافق قوانین قرآن با علم و ... زمینه‌ساز اعجاز تشریعی شده است. مفسران همواره به این بُعد از اعجاز توجه کرده و به تبیین آن پرداخته‌اند. از جملۀ این مفسران رشیدرضا در تفسیر المنار و آیت‌الله مکارم در تفسیر نمونه‌اند؛ آن‌ها در تفاسیر خود به مسائل اجتماعی توجه فراوان کرده و تلاش کرده‌اند تا اعجاز قرآن را در این بُعد بیش‌تر نشان دهند. از این‌ رو، جامعه‌نگری و برداشت‌های اجتماعی از آیات قرآن در تفاسیر المنار و نمونه به شکل گسترده به چشم می‌خورد. این تحقیق با پژوهش در این تفاسیر نشان داده که، از نظر این مفسران، مهم‌ترین وجه اعجاز قرآن نه اعجاز ادبی، بلکه اعجاز تشریعی است و همۀ معارف الهی، اصول عقاید، احکام عبادات، قوانین، فضایل و آداب و قوانین سیاسی، مدنی و اجتماعی قرآن کریم که با شرایط همۀ زمان‌ها و مکان‌ها سازگار است از والاترین ابعاد اعجاز قرآن است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Clarification of Legislative inimitability of the Qur'an in Contemporary Exegeses (Case Study of Al-Manar and Nemouneh Commentaries)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Molavi 1
  • Masoumeh Khalili 2

چکیده [English]

                                                                                                                                                                Masoumeh Khalili[1]
Abstract:
One aspect of the Qur'an inimitability is legislative miracle. It means canonical injunctions of the Qur'an in both individual and social aspects have features which no one can bring like them. Coordination of the Qur'an with wisdom and human nature, its consideration to all aspects of human life, lakes of every contradiction in the Qur'an, offering of the Qur'an through illiterate person and its accordance with the sciences and etc are some aspects of legislative inimitability of the Qur'an. Exegetes usually have given attention to this kind of Qur'an miracle. Rashid Reza and Ayat Allah Makarem are two of these commentators. They have considered widely to the social themes and concept in the Qur'an so that they show Qur'an legislative inimitability. Hence, sociology and social understanding of the Qur'an is prominent characteristic in their exegeses.
This study attempts to show that the highest form of miracles of the Qur'an is legislative inimitability. So, it represents all of divine injunctions, belief principles, worshiping instructions, political and social rules which are accordance with the every time, everywhere and every one are different kinds of legislative inimitability of the Qur'an.



[1] . M.A. of Qur'an and Hadith Studies, Imam Khomeini International University, (m.khalili1392@yahoo.com)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: legislative inimitability of the Qur'an
  • Rashid Reza
  • Makarem Shirazi
  • Al-Manar
  • Nemouneh
منابع
قرآن کریم.
احسائی، ابن ابی جمهور (بی‌تا). عوالی اللئالی، قم: سیدالشهدا.
اسعدی، محمد و همکاران (1389). آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
امین، احمد (1960). محمد عبده، قاهره: مؤسسة الخانجی.
باقلانی، محمد بن طیب (بی‌تا). اعجاز القرآن، تحقیق: احمد صقر، قاهره: دارالمعارف.
بلاغی نجفی، محمدجواد (1420ق). آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، قم: بنیاد بعثت.
تاج‌آبادی، مسعود (1392). المنار در آینۀ المیزان، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حسنی، اسماعیل (1383). مقاصد شریعت از نگاه ابن عاشور، ترجمۀ مهدی مهریزی، تهران: صحیفه خرد.
خوئی، ابوالقاسم (بی‌تا). البیان فی تفسیر القرآن، قم: موسسة احیاء آثار الامام الخوئی‏.
رشیدرضا، محمد (1931). تاریخ الاستاذ الامام، مصر: المنار.
رشیدرضا، محمد (1990). تفسیر المنار، مصر: الهیئة المصرییة العامة الکتاب.
رومی، فهد بن عبدالرحمن (1407ق). منهج المدرسة العقلیة الحدیثة فی التفسیر، العربیة السعودیة: إدارات البحوث العلمیة و الافتاء.
زرقانى، محمّد عبدالعظیم (1409ق). مناهل العرفان فى علوم القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیّه.
سید رضی، محمد بن حسین (1414ق). نهج البلاغه، تحقیق: صبحی صالح، قم: هجرت.
شلتوت، محمود (بی‌تا). الاسلام عقیدة و شریعة، بیروت: دار الشروق.
طالقانی، سیدمحمود (1362). پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار.
طباطبایی، محمدحسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
علیدوست، ابوالقاسم (1384). «فقه و مقاصد شریعت»، مجلۀ فقه اهل ‌بیت (ع)، س 11، ش 41.
غزالی، محمد بن محمد (1413ق). المستصفی فی علم الأصول، بیروت: دارالکتب العلمیة.
فضل‌الله، سید محمدحسین (1419ق). تفسیر من وحی القرآن، بیروت: دار الملاک للطباعة و النشر.
قطب، سید (1412ق). فی ظلال القرآن، بیروت: دار الشروق،
معرفت، محمدهادی (1379). التفسیر و المفسرون، ترجمۀ علی خیاط و علی نصیری، قم: مؤسسۀ التمهید.
معرفت، محمدهادی (1415ق). التمهید فی علوم القرآن، قم: مؤسسة النشر الاسلامى.
مغنیه، محمدجواد (1424ق). تفسیر الکاشف، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مکارم شیرازی، ناصر (1367). تفسیر به رأى، تهران: مطبوعاتی هدف.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مکارم شیرازی، ناصر (1386). پیام قرآن (تفسیر نمونۀ موضوعی)، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مکارم شیرازی، ناصر (1387). امثال القرآن، قم: مطبوعاتی هدف.
مکارم شیرازی، ناصر (بی‌تا). قرآن و آخرین پیامبر، تهران: دارالکتب الاسلامیه.