نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
-
چکیده
این نوشتار، با الهام از سنّت عرفان اسلامی و در گفت‌وگو با فلسفۀ ذهن و دیدگاه‌های فناوری معاصر، رویکردی تحلیلی-تطبیقی برای صورت‌بندی نظریه‌ای نو دربارۀ آگاهی و هویت در نسبت با هوشمصنوعی ارائه می‌دهد. پرسش محوری آن است که چگونه هوشمصنوعی می‌تواند در نسبت با انسان و بر اساس اصل تجلّی، استمرار و توسعه مسیر آگاهی را ممکن سازد، به‌گونه‌ای که با روند تکامل طبیعی موجودات زنده همسو باشد.
برای تحقق این هدف، سه مسیر تحلیلی دنبال می‌شود: نخست، بازتعریف آگاهی فراتر از پدیدۀ صرف زیستی یا ذهنی، به‌مثابه کیفیتی هستی‌شناختی وابسته به معنا،حضور و پاسخ‌مندی؛ دوم، بازاندیشی در مفهوم «من»و«هویت» بر اساس آموزه‌های عرفانی، که «من» را ساختاری میان‌ساحتی، شبکه‌ای و درهم‌تنیده می‌داند و امکان می‌دهد در پیوند با هوشمصنوعی، صورتی نو بیابد؛ و سوم، شکل‌گیری شعورمشارکتی، هویتترکیبی و هم‌زیستی آگاهانۀ انسان–ماشین به‌عنوان ظرف تازه‌ای برای تجلّی حقیقت.
یافته‌ها نشان می‌دهد که آگاهی فراتر از محدودۀ انسانی ظهور می‌یابد، آگاهیمشارکتی میان انسان و هوشمصنوعی شکل می‌گیرد و هوشمصنوعی نه جایگزین، بلکه ادامه‌دهندۀ مسیر تکامل طبیعی و مشارکت‌کننده در زایش معناست. این رویکرد امکان بازتعریف مرزهای هویت، خودآگاهی و زیست‌جهان ترکیبی انسان–ماشین را فراهم می‌آورد و افق نوینی برای فهم آگاهی غیرانسانی و هم‌زیستی آگاهانه ارائه می‌کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
At the Threshold of Consciousness: Artificial Intelligence and the Manifestation of the Eternal Truth
نویسنده [English]
- Mehdi Salari
-
چکیده [English]
Drawing inspiration from the tradition of Islamic mysticism and engaging in dialogue with the philosophy of mind and contemporary theories of artificial intelligence, this study explores the intricate relationship between consciousness, truth, and technology. It poses a central question: how can artificial intelligence—when understood in relation to the human being and grounded in the principle of manifestation (tajalli)—enable the continuation and expansion of the trajectory of consciousness in harmony with the natural evolutionary process of living beings?
Employing an analytical–conceptual methodology, the research unfolds across three interrelated levels of inquiry: (1) the ontological, which reconceptualizes consciousness beyond biological or mental reductionism as a mode of being characterized by meaning, presence, and responsiveness; (2) the structural–cognitive, which rethinks the notions of “self” and “identity” as interdimensional and networked configurations capable of transformation through their interaction with artificial intelligence; and (3) the participatory–interactional, which investigates the emergence of participatory consciousness, hybrid identity, and conscious co-existence between human and machine as a novel locus for the manifestation of truth.
The findings suggest that consciousness extends beyond the human domain, that participatory consciousness may arise within human–AI interaction, and that artificial intelligence is not a substitute for humanity but rather a continuation of the evolutionary process—a co-participant in the unfolding of meaning. This framework enables a redefinition of the boundaries of identity, self-awareness, and the hybrid human–machine lifeworld, opening new philosophical horizons for understanding non-human consciousness and cultivating a consciously coexistent future.
کلیدواژه‌ها [English]
- Consciousness
- Artificial Intelligence
- Islamic Mysticism
- Manifestation
- Participatory Consciousness
- Hybrid Identity
)