نوع مقاله : مروری
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری مدیریت فناوری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب،
2 استادیار گروه مدیریت فناوری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران
3 دانشجوی دکتری مدیریت فناوری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
چکیده
در عصر تحولات سریع فرهنگی و فناورانه، بررسی هم‌زیستی و تعامل میان دین، علم، فرهنگ و فناوری، به یکی از موضوعات راهبردی مطالعات میان‌رشته‌ای تبدیل شده است. این مقاله با بهره‌گیری از روش تحلیل مفهومی و مرور نظام‌مند منابع نظری و تجربی، به واکاوی تفاوت‌های معرفتی و کارکردی این چهار حوزه در بستر جوامع مدرن می‌پردازد. ابتدا، تفاوت‌های بنیادین میان دین و علم در زمینه پذیرش راز، تبیین پدیده‌ها، ساختار باورها و قضاوت‌های هنجاری بررسی شده است. سپس، فرهنگ به‌مثابه بستری برای تعامل یا تعارض میان این دو حوزه تحلیل می‌شود. فناوری نیز به‌عنوان نیرویی دگرگون‌ساز در زیست معنوی و اجتماعی انسان، با تأکید بر پیامدهای اخلاقی و سکولار واکاوی می‌شود. در بخش کاربردی مقاله، با تحلیل تطبیقی مطالعه موردی منطقه‌ای در مورد تعیین ماه‌های قمری در کشورهای اسلامی عضو MABIMS، نحوه تعامل نهادهای علمی، فرهنگی و مذهبی در فرآیند تصمیم‌گیری جمعی تحلیل می‌شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که تعامل هوشمندانه میان دین، علم، فرهنگ و فناوری می‌تواند به هم‌زیستی پایدار، توسعه متوازن و بازتعریف مناسبات سنت و مدرنیته منجر شود. در پایان نیز مسیرهای پژوهشی جدیدی در حوزه تعاملات میان‌رشته‌ای، از جمله اثر فناوری‌های نوین بر ساختار باورهای دینی و مدل‌های زیست‌هم‌فرهنگی در جوامع چندمذهبی پیشنهاد شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Moving Beyond Conflict and Autonomy: Toward a Convergent Framework for Science, Technology, and Religion
نویسندگان [English]
- Pegah Aghayari 1
- Ashraf Shahmsnsouri 2
- Hosein Enayati Hatkeluii 1
- Hamed Naderi 1
- Elham.S Nabavi 3
1 Ph.D. Candidate in Technology Management, Faculty of Management and Accounting, Islamic Azad University, South Tehran Branch, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Technology Management, Faculty of Management and Accounting, Islamic Azad University
3 Ph.D. Candidate in Technology Management, Faculty of Management and Accounting, Islamic Azad University, South Tehran Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]
In an era of rapid cultural and technological transformations, examining the coexistence and interaction among religion, science, culture, and technology has become a strategic topic in interdisciplinary studies. This article employs a conceptual analysis method and a systematic review of theoretical and empirical sources to investigate the epistemological and functional differences among these four domains within modern societies. Initially, the fundamental distinctions between religion and science are explored regarding the acceptance of mystery, explanation of phenomena, belief structures, and normative judgments. Subsequently, culture is analyzed as a context for interaction or conflict between these two domains. Technology is also examined as a transformative force in human spiritual and social life, with an emphasis on its ethical and secular implications. In the applied section, a comparative analysis of a regional case study concerning the determination of lunar months in Islamic countries that are members of MABIMS is conducted, focusing on how scientific, cultural, and religious institutions interact in the collective decision-making process. The findings indicate that intelligent interaction among religion, science, culture, and technology can lead to sustainable coexistence, balanced development, and a redefinition of the relationship between tradition and modernity. Finally, new research avenues in interdisciplinary interactions are proposed, including the impact of emerging technologies on the structure of religious beliefs and models of intercultural coexistence in multi-religious societies.
کلیدواژه‌ها [English]
- Epistemic Convergence
- Religion–Science Interaction
- Culture and Technology
- Secularization
- Epistemic Coexistence
- Social Implications
)