علی رضا فارسی نژاد؛ امید ارجمند
چکیده
مطهری با بهره گیری از میراث قرآنی، فلسفی، عرفانی و علوم و فلسفههای جدید کاملترین تقریر از نظریه فطرت را ارائه میدهد. وی در ابتدا سه مرتبه طبیعت، غریزه و فطرت را برای انسان در نظر میگیرد. مرتبه فطرت را به دو بخش فطرت شناخت و فطرت گرایش تقسیم میکند و برای فظرت گرایش، گرایشهای پنج گانهای را ذکر میکند. یونگ تحت تاثیر دیگر روانشناسان ...
بیشتر
مطهری با بهره گیری از میراث قرآنی، فلسفی، عرفانی و علوم و فلسفههای جدید کاملترین تقریر از نظریه فطرت را ارائه میدهد. وی در ابتدا سه مرتبه طبیعت، غریزه و فطرت را برای انسان در نظر میگیرد. مرتبه فطرت را به دو بخش فطرت شناخت و فطرت گرایش تقسیم میکند و برای فظرت گرایش، گرایشهای پنج گانهای را ذکر میکند. یونگ تحت تاثیر دیگر روانشناسان و سنتهای فلسفی و عرفانی، نظریه ناهشیار را مطرح مینماید. او در ابتدا روان انسان را به دو بخش روان خودآگاه و روان ناخودآگاه تقسیم میکند. سپس روان ناخودآگاه را به دو قسم ناخودآگاه فردی و ناخودآگاه جمعی تقسیم میکند و برای ناخودآگاه جمعی کهن الگوهای مختلفی ذکر میکند. هدف این پژوهش بررسی و تطبیق چارچوب کلی این دو نظریه میباشد که به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی این هدف دنبال شده است. انسان شناسانه بودن هر دو نظریه، تناظر فطرت شناخت با خودآگاه، و فطرت گرایش با ناخودآگاه، همسنگی فطرت فردی با ناخودآگاه فردی و فطرت عمومی با ناخودآگاه جمعی، شباهت گرایشهای پنج گانه فطری با کهن الگوها، محمل قرار گرفتن هر دو نظریه برای تبیین پدیدههای دینی از شباهتهای این دو نظریه است. اختصاص نظریه فطرت به جنبههای مثبت و متعالی و پرداختن نظریه ناهشیار به جنبههای مثبت و منفیِ نفس از تفاوتهای این دو نظریه میباشد.