مسعود طوسی سعیدی
چکیده
در راستای بررسی معقولیت باور به «تفاوت بنیادین رابطه علم و دین در دو مورد زیستشناسی تکاملی و کیهانشناسی» در این مقاله، به زیستشناسی تکاملی، کیهانشناسی و دین (الهیات) از منظر موجودیتهای معرفتشناختی توجه میشود. منظور از تفاوت بنیادین میان این موجودیتهای معرفتی، تفاوت در نحوهی سازگاری منطقی آنها با یکدیگر است. ...
بیشتر
در راستای بررسی معقولیت باور به «تفاوت بنیادین رابطه علم و دین در دو مورد زیستشناسی تکاملی و کیهانشناسی» در این مقاله، به زیستشناسی تکاملی، کیهانشناسی و دین (الهیات) از منظر موجودیتهای معرفتشناختی توجه میشود. منظور از تفاوت بنیادین میان این موجودیتهای معرفتی، تفاوت در نحوهی سازگاری منطقی آنها با یکدیگر است. در آغاز رویکرد و پیشفرضهای مورد قبول برای اقامهی این برهان شرح داده میشود. در این بخش توضیح داده میشود که رویکرد این مقاله اقامهی یک برهان قرینهگرایانه است. پس از آن، حد وسط اصلی این برهان که عبارت است از تحلیل دلالتهای زیستشناسی تکاملی و کیهانشناسی بر هدفمندی، به تفصیل مورد بحث قرار میگیرد. در این بررسی، هدفمندی تعریف دقیقی دارد و برای صورتبندی آن بر متن نظریهها و مدلهای موجود و متعارف در زیستشناسی تکاملی و کیهانشناسی، تاکید شده است. به این ترتیب، محتوای مقدمات برهان به دست آمده و نتیجهی آن در انتهای این بخش مطرح میگردد. اقتضای اساسی بودن این مدعا، در ادامه ساختار منطقی- صوری برهانی که برای تایید مدعا به کار میآید شرح داده شده است. این ساختار صوری که بر اساس منطق احتمالات توضیح داده میشود. پس از این و در پایان به برخی از دلالتهای مهم این نتیجه اشاره میشود.
وحیده رحیمی مهر
چکیده
در طول تاریخ بشر، اندیشه و باورهای خداپرستانه به عنوان بخشی از فرهنگ وجود داشته است و موجب ظهور جلوههای مختلفی از باورهای دینی گردیده است. در این میان، معماری به عنوان بستری برای این فرهنگها، باعث خلق بناهای مذهبی ویژهای شده است. یکی از بناهای مذهبی که ساختار کالبدی آن متاثر از دین بوده، پرستشگاه است. در این بین معابد صابئین ...
بیشتر
در طول تاریخ بشر، اندیشه و باورهای خداپرستانه به عنوان بخشی از فرهنگ وجود داشته است و موجب ظهور جلوههای مختلفی از باورهای دینی گردیده است. در این میان، معماری به عنوان بستری برای این فرهنگها، باعث خلق بناهای مذهبی ویژهای شده است. یکی از بناهای مذهبی که ساختار کالبدی آن متاثر از دین بوده، پرستشگاه است. در این بین معابد صابئین از نمونههایی بسیار عجیبی است که از ابنیه اولیه آنها آثاری برجای نمانده ولی درمتون تاریخی از آنها به عنوان ساختمانهای اسرارآمیز نام برده شده که تاکنون درتحقیقی به صورت مجزا مورد بررسی قرار نگرفته است. بنابراین هدف از این تحقیق کیفی، تبیین گونه-شناسی و ریشههای تنوع در ساختار کالبدی هیاکل این آیین است. این پژوهش در نظر دارد از بررسی شواهد و متون تاریخی به بررسی مبانی اعتقادی آیین صابئین حرانی متاثر در معماری معابد بپردازد و ساختار هیاکل و ارتباط ساختار با معنای پنهان معماری را تبیین نماید. نتایج نشان میدهد که در معماری دینی برای بیان باورهای ادیان از عناصر فضایی مختلف استفاده میشود و عنصری چون نماد و نشانه در قالب اثری هنری به عنوان پلی برای انتقال و القای مفاهیم اعتقادی به کار گرفته میشود.
علیرضا منجمی
چکیده
پژوهشهای علم و دین که از دهۀ شصت میلادی به حوزهای (field) آکادمیک بدل شد این بختیاری را داشته است که سرشت چندرشتهای-میانرشتهای خود را حفظ کرده، از گزند رشتهای (disciplinary) شدن در امان بماند. رشتهای شدن حوزههای پژوهشی مانند «علم و دین» سبب خواهد شد عرصۀ گفتگو و مباحثه میان متفکران حوزههای مختلف از جمله دانشمندان، الهیاتدانان، ...
بیشتر
پژوهشهای علم و دین که از دهۀ شصت میلادی به حوزهای (field) آکادمیک بدل شد این بختیاری را داشته است که سرشت چندرشتهای-میانرشتهای خود را حفظ کرده، از گزند رشتهای (disciplinary) شدن در امان بماند. رشتهای شدن حوزههای پژوهشی مانند «علم و دین» سبب خواهد شد عرصۀ گفتگو و مباحثه میان متفکران حوزههای مختلف از جمله دانشمندان، الهیاتدانان، فیلسوفان اختصاص یابد به رشتهای چنان تخصصی تبدیل شود که به جز متخصصان اندک آن هیچکس زبانشان را نمیفهمد. این سرشت چندرشتهای-میانرشتهای را نه تنها میتوان در تنوع موضوعات و رشتههای درگیر، بلکه در گسترۀ روشهای پژوهشی در این حوزه از مطالعات تطبیقی تا تحلیلهای تاریخی-فلسفی بازشناخت.
امین شاهوردی؛ کاظم سام دلیری
چکیده
در این مقاله، با تأیید تأثیرگذاری و تأثیرپذیری الهیات و فیزیک از یکدیگر، نشان داده میشود که چگونه برآمدن فیزیک کوانتومی در ابتدای قرن بیستم، همگام با تغییر دادنبنیانهای فیزیک کلاسیک، مباحث جدیدی در حوزهی الهیات را پدید آورد. برای این منظور،نخست توضیحی از «مکملیت» که یکی از مهمترین دستآوردهای بور در تبیین پدیدههایکوانتومی ...
بیشتر
در این مقاله، با تأیید تأثیرگذاری و تأثیرپذیری الهیات و فیزیک از یکدیگر، نشان داده میشود که چگونه برآمدن فیزیک کوانتومی در ابتدای قرن بیستم، همگام با تغییر دادنبنیانهای فیزیک کلاسیک، مباحث جدیدی در حوزهی الهیات را پدید آورد. برای این منظور،نخست توضیحی از «مکملیت» که یکی از مهمترین دستآوردهای بور در تبیین پدیدههایکوانتومی است، به دست داده میشود و سپس از چگونگی مدخلیت آن در مباحث الهیاتی سخن به میان میآید. بدین ترتیب، روشن میشود که از یک سو «مکملیت»، در توضیح رابطهی میان علم و الهیات و تفکیک نظرگاههای مختلف آنها بر پژوهشگرانی مانند مککی مؤثر بوده است و از سوی دیگر خود وامدار آموزههای الهیاتی کیرکگارد بوده است. در ادامهی این مقاله، نشان داده میشود که صرفنظر از پذیرش یا نفی کاربرد «مکملیت» در الهیات، آنگونه که در فیزیک به کار میرود، میتوان از مدخلیت چنین آموزهای در غنا بخشیدن به سطوح مختلف تبیینی آموزههای الهیاتی درتوصیف حقایق دینی سخن گفت.
زینب سالاری؛ مرتضی فتحیزاده
چکیده
خدا در اندیشه ولفهارت پانن برگ تعین بخش مطلق واقعیت است و الوهیت او سراسرهستی وآفرینش از جمله طبیعت را در بر می گیرد. از این رو، پانن برگ تعامل الهیات با محوریت خداوند و علوم طبیعی با محوریت طبیعت را گریز ناپذیر می داند. ازدیدگاه او چگونگی امکان تحقق چنین تعاملی را باید بیش از هر چیز برپایه روش شناسی ویژه هر یک از این دو قلمرو بسنجیم. ...
بیشتر
خدا در اندیشه ولفهارت پانن برگ تعین بخش مطلق واقعیت است و الوهیت او سراسرهستی وآفرینش از جمله طبیعت را در بر می گیرد. از این رو، پانن برگ تعامل الهیات با محوریت خداوند و علوم طبیعی با محوریت طبیعت را گریز ناپذیر می داند. ازدیدگاه او چگونگی امکان تحقق چنین تعاملی را باید بیش از هر چیز برپایه روش شناسی ویژه هر یک از این دو قلمرو بسنجیم. چنین سنجشی به باز نگری در حدود و ماهیت علم و الهیات و پذیرش امکان تعامل و گفتگویی فراتر از قلمرو های ویژه آنها و در سطحی سوم یعنی تاملات فلسفی خواهدانجامید. پانن برگ در تبیین امکان این گفتگو بر مبنای ادعاهای کلیدی خود موفقیت چندانی نداشته است، اما بی گمان از پیشتازان تاثیرگذار و الهام بخش این حوزه بوده است.
