نوع مقاله : کاربردی

نویسنده

کارشناسی ارشد مهندسی معماری، باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان واحد رشت / دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک- طراحی کاربردی، دانشگاه گیلان.

چکیده

هدف از این نوشــتار، نگاهی دوباره به طراحــی بیـمارستان های کودکان براساس مبانی معماری اسلامی می باشـد؛ چرا که ساخت بناهای غنی و ارزشمند که علاوه بر رفع نیازهای انسان، بتواند آرامش را به او ارزانی دارد و تا سالیان سال با ارزش باقی بماند یک مبحث اساسی در فضای معماری است.

در این مطالعه نخـست به معماری، جایـگاه هنر اسلامی و زیبایی، شخصیت انسان و نیاز او به راز و نیاز، پرداخته شد. با در نظر داشتن اینکه معماری سعی دارد به شکل نمادین جایگاه حقیقی انسان را در هستی به او یادآوری کند، به صورت میدانی فضاهای مراکز درمانی و تاثیر بصری رنگ و نگاره ها، بر آرامش بیمار و پزشک، مورد بررسی قرار گرفت و در قدم بعد، طراحی ِ همراه با تصویر، نقوش و خطوطی که در معماری اسلامی بهره گرفته شده اند، پیشنهاد گردید و به صورت پرسشنامه تصویری در اختیار افراد قرار گرفت. نتایج در قسمت کیفی و کمی پژوهش نشان داد که افراد استفاده از فرهنگ و معماری اسلامی در بیمارستان و مراکز درمانی کودکان را مفید می دانند، همچنین طرح های مناسب تر و بهتر را نسبت به آنچه به صورت اتود اولیه در پرسشنامه ارائه شد، پیشنهاد می کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A new look at the design of children's hospitals based on the principles of Islamic architecture

نویسنده [English]

  • Saemeh Hadizade

Young Researchers and Elite Club, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran/ Department of mechanic engineer ,University of Guilan, Rasht, Iran

چکیده [English]

The purpose of this article is to look again at the design of children's hospitals based on the principles of Islamic architecture; Because the construction of rich and valuable buildings that, in addition to satisfying human needs, can give him peace and remain valuable for many years is a fundamental issue in the field of architecture. In this study, architecture, the place of Islamic art and beauty, human personality and his need for secrets and needs were discussed. Keeping in mind that architecture tries to symbolically remind him of the real place of man in existence, the spaces of medical centers and the visual effect of colors and pictures on the peace of the patient and the doctor were investigated in the field and in the next step , the design with images, motifs and lines used in Islamic architecture was suggested and given to people in the form of a visual questionnaire. The results in the qualitative and quantitative part of the research showed that people consider the use of Islamic culture and architecture in hospitals and children's treatment centers to be useful, and also suggest more suitable and better designs than what was presented in the initial study in the questionnaire.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hospital
  • Islamic architecture
  • patient
  • peace
  • spiritual health
قرآن کریم، ترجمه الهی قمشه‌ای
آقا یوسفی، علیرضا و همکاران (۱۳۸۶). انتشارات دانشگاه پیام نور
احمدی آیدا، زرگران آرمان، محقق زاده عبدالعلی (۱۳۹۱). «بررسی حقوق بیمار در تاریخ بیمارستان های ایران و اسلام از آغاز تا قرن ۸ هجری»، مجله طب سنتی اسلام وایران; ۳ (۳) :۳۴۰-۳۳۴
بیکر، جفری اچ، ترجمه رضا افهمی (۱۳۸۱). راهبرد‌های طراحی در معماری / رویکردی برتحلیل فرم، چاپ اول، چاپ نادر
بختیاری منش محیا، خاکی قصر آزاده (۱۴۰۰). «تبیین وجوه و حدود اتاق بستری بیمارستانیِ مطلوب از نگاه بیماران بومی مبتلا به سرطان در کرمانشاه»، مطالعات محیطی هفت حصار; ۱۰ (۳۸) :۸۰-۵۹
تقدیر سمانه (۱۴۰۰). «بازخوانی فرآیند خلق و ادراک آثار معماری بر اساس مبانی حکمت متعالیه»، مجله پژوهش های معماری اسلامی; ۹ (۳) :۱۷۰-۱۴۹
حجت, عیسی, ابن الشهیدی, مرجان السادات (1390). بازتعریف فضای بستری در بیمارستان اطفال بر مبنای ارزیابی و تحلیل نیازهای کودکان با رویکرد کاهش ترس از محیط. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی3(4), 33-44.
حجت، عیسی (۱۳۹۳). مشق معماری، انتشارات دانشگاه تهران
داندیس، دونیس اِ، ترجمه مسعود سپهر(۱۳۹۲). مبادی سواد بصری، چاپ سی و ششم، نشر سروش
رحیمی مهر, وحیده. (1401). ارتباط الهیات و معماری؛ تبیین معماری معابد باستانی صابئین حرانی براساس متون تاریخی. پژوهش‌های علم و دین, 13(2), 91-114. doi: 10.30465/srs.2023.42392.2010
رفیعی، غلامرضا (۱۳۹۰). «نقش دعا و نیایش بر سلـــامت جسمی و روانی (مقاله مروری)»، مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، دوره ۵، شماره ۳ (ویژه نامه طب ودین )، ص۶۶-۷۳
رویگر، محمد (۱۳۸۶). «بیمارستان عضدی بغداد»، رشد آموزش تاریخ، دوره ۸، شماره ۴
زندی، مریم (۱۳۸۹). حکمت هنر اسلامی، چاپ اول، مؤسسه انتشاراتی پژوهشگران نشر دانشگاهی
زندیه, مهدی (1398). «تأثیر دین بر گسترش معماری در ایران و جهان»، پژوهش‌های علم و دین, 10(1), 18
زوی، برونو، ترجمه فریده گرمان (۱۳۷۶). چگونه به معماری بنگریم، چاپ اول، نشر کتاب امروز
شامقلی، غلامرضا (۱۳۹۰). مفاهیم پایه در طراحی معماری بیمارستان، سروش دانش
صبا سامان (۱۳۹۹). «کاربست واقع‌گرایی اسلامی در فهم ارزش‌های انسانی مکان در معماری»، فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. ۵ (۲) :۱۸۲-۱۶۷
عظیمی رقیه السادات (۱۳۹۱). «بیمارستان های دوره آل بویه»، مجله طب سنتی اسلام وایران۳ (۳) :۳۷۶-۳۶۹
عباس زاده مظفر، محمدمرادی اصغر، اسماعیل زاده وحید، سلطان احمدی الناز (۱۴۰۱). «بررسی جایگاه ارزش‌های بنیادین زیبایی‌شناسی در خلق معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی»، مجله پژوهش های معماری اسلامی. ۱۴۰۱; ۱۰ (۱) :۱۵۲-۱۲۷
کیان ارثی، منصوره و زینب طالبی (۱۳۹۲). «معــماری مسجد، تجلی عرفان در خلق مکـــان حضور»، مقــالات برگزیده بیست و یکمین اجلاس سراسری نماز، نماز و نهضت مسجد‌سازی، چاپ اول، موســـسه فرهنگی – انتشاراتی ستاد اقامه نماز
گرجی مهلبانی و مژگان صالح آهنگر (1392). «تأثیر رنگ  در طراحی بخش بستری بیمارستان ها»، نشریه علمی پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، (6):61-75
مردمی, کریم, هاشم نژاد, هاشم, حسن پور رحیم آباد, کسری, باقری, ملیحه (1390). «معماری مسیریابی - طراحی فرآیندِ مسیریابی در معماریِ بناهای درمانی»، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی3(4), 45-56.
مشبکی اصفهانی، علی رضا (۱۳۸۹).  راهنمای طراحی معماری بنا‌های درمانی، تهران، نشرپرهام نقش
معماریان، غلامحسین، ۱۳۹۳، سیری در مبانی نظری معماری، چاپ نهم، ناشر: مؤلف
منتظرالحجه محمدرضا، اخلاصی احمد (۱۳۹۷). «ارزیابی عوامل مؤثر بر سطح اثربخشی و رضایتمندی بیماران از فضاهای درمانی: مورد پژوهی بیمارستان‌های شهر یزد»، بیمارستان. ۱۷ (۲) :۹۶-۸۱
مهدوی نژاد، م  (1384). «آفرینشگری و روند آموزش خلاقانه در طراحی معماری»، هنرهای زیبا, -(21), 57-66.
مهوش محمد، سعدوندی مهدی (۱۳۹۷). «شاخص سازی قناعت در معماری»، مجله پژوهش های معماری اسلامی. ۱۳۹۷; ۶ (۳) :۱۵۴-۱۳۷
نقره کار، عبدالحمید. (۱۳۹۲). مبانی نظری معماری، قطب علمی معماری اسلامی  
نقره کار، عبدالحمید و همکاران. (۱۳۹۲). حکمت هنر و معماری اسلامی، قطب علمی معماری اسلامی
نقره کار سلمان (۱۴۰۰). «چهل گام تا تدوین «مکتب معماری اسلامی» - (درجستجوی الگویی برای بهره‌مندی جامع از آموزه‌های «حکمت اسلامی» در «معماری»». مجله پژوهش های معماری اسلامی، ۹ (۴) :۱۳۹-۱۲۳
                                                       
      Anåker, A.,  Heylighen, A., Nordin, S., Elf, M. (2017) “Design Quality in the Context of Healthcare Environments: A Scoping Review”, HERD 10(4): 136–150
 
              Aripin, S. (2007) “Healing architecture’: daylight in hospital design”, Conference on Sustainable Building South East Asia, 5-7 November, Malaysia
                                                                                                             
     Biddiss, E., McPherson, A C., Shea, G., McKeever, P. (2013) “The Design and Testing of Interactive Hospital Spaces to Meet the Needs of Waiting Children”, HERD 6(3):49-68
 
Clare Cooper, M.,  (2007). “Healing Gardens in Hospitals”. Design and Health 1(1): 1-27
 
    Eisen, SL., Ulrich, R S., Varni, JW., Shepley, M M., Sherman, S.(2008) “The stress-reducing effects of art in pediatric health care: Art preferences of healthy children and hospitalized children”, Journal of Child Health Care, 12(3): 173–190
 
Fricke, O.P., Halswick, D., Längler, A., et al. (2019). “Healing Architecture for Sick Kids”, Z Kinder Jugendpsychiatr Psychother 47(1):27-33. DOI: 10.1024/1422-4917/a000635
 
Gharaveis, A., Kazem-Zadeh, M., (2018). “The Role of Environmental Design in Cancer Prevention, Diagnosis, Treatment, and Survivorship: A Systematic Literature Review”. HERD, 11(4):18-32. DOI: 10.1177/1937586717754186
 
Hoybye, M., (2013). “Healing environments in cancer treatment and care. Relations of space and practice in hematological cancer treatment”, Acta Oncologica 52(2): 440-446.  DOI: 10.3109/0284186X.2012.741323
 
Joseph, A., Rashid, M. (2007) “The architecture of safety: hospital design”, Curr Opin Crit Care, 13(6):714-9
 
             Patterson, E.S., Sanders, E.B, Lavender, S.A., et al. (2019). “A Grounded Theoretical Analysis of Room Elements Desired by Family Members and Visitors of Hospitalized Patients: Implications for Medical/Surgical Hospital Patient Room Design”, HERD.; 12(1):124-144.  DOI: 10.1177/1937586718792885
                                                                                                                                                                 
Sjölander, A., Jakobsson, Ung E., Theorell, T., Nilsson, Å., Ung, KA. (2019). “Hospital Design with Nature Films Reduces Stress-Related Variables in Patients Undergoing Colonoscopy”,  HERD:1-11
                                                                                                   
www.eyepae.com
Young Park,  M., Chai C-C.,  Lee H-L., & Moon. H. (2018). “The Effects of Natural Daylight on Length of Hospital Stay”, Environmental Health Insights 12:1-7. doi: 10.1177/1178630218812817