نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه معارف دانشگاه آزاد شیراز -سما

2 استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی فسا

چکیده

بررسی رابطه میان حکمت و شریعت همواره دغدغه فیلسوفان بوده است و در عصر ما پرداختن به آن از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا جهان امروز سخت محتاج معنویت و پایبندی به شریعت است آن هم شریعتی که برپایه عقل و استدلال بنا شده باشد. از سویی اگر حقیقت غایت شریعت است، راه های رسیدن به معرفتی که انسان را به حقیقت برساند کدام است؟ این نیز دارای ابهامات فراوان است و پیرامون آن نظرات مختلفی بیان شده است.
ما در این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی، در پی تبیین این مطلب هستیم که حکمت فراتر از فلسفه است و حکمت، فلسفة متجلّی در جان و روح و فعل و عمل آدمی است و حاصل نوعی مکاشفه و شهود و فراتر از مباحث نظری و بحثی صرف است. در میان اندیشمندان مسلمان، نظرات عین القضات همدانی حکیم و عارف قرن پنجم هجری را برگزیده ایم که به عقیده عده ای، جمع بین حکمت عملی و نظری است. او از میان راههای حس، تجربه و عقل راه دیگری را به عنوان «طور وراء عقل» مطرح می کند و شناخت حقیقی و ریشه ای را تنها از طریق دستیابی به بالاترین شناخت یعنی طور وراء عقل می داند.
شریعت ملاک صحت و سقم هر معرفتی است و در تبیین مبانی معرفت شناسی باید از کشف بهره برد و از حکمت به عنوان ابزار معرفتی در فهم آیات الهی و جهت درک مبانی هستی شناسی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Epistemology from the perspective of Eynolghozat Hamedani in the relationship between wisdom, law and mysticism

نویسندگان [English]

  • Somayeh Amiri 1
  • Abbas Ahmadi Saadi 2

1 University Lecturer - Education Department, Shiraz Azad University - Sama

2 Assistant Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Islamic Azad University of Fasa

چکیده [English]

The study of the relationship between wisdom and the Shari'a has always been the concern of philosophers, and in our time it is more important to address it, because the world today is in dire need of spirituality and adherence to the Shari'a, a Shari'a based on reason and reasoning. On the other hand, if truth is the end of the law, what are the ways to attain knowledge that will lead man to the truth? This also has many ambiguities and different opinions have been expressed about it.
In this article, with an analytical and descriptive method, we seek to explain that wisdom is beyond philosophy and wisdom is a philosophy manifested in the soul, spirit, action and practice of man and the result of a kind of revelation and intuition and beyond theoretical and discussion issues. It is mere. Among Muslim thinkers, we have chosen the views of the same judges of Hamedani, the sage and mystic of the fifth century AH, which according to some, is a combination of practical and theoretical wisdom. Among the ways of sense, experience and intellect, he proposes another way as "beyond reason" and considers true and root cognition only through achieving the highest cognition, that is, beyond reason.
Shari'a is the criterion of the correctness of any knowledge and in explaining the principles of epistemology, one should use discovery and use wisdom as an epistemological tool in understanding the divine verses and in understanding the principles of ontology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wisdom
  • Shariat. Eynol ghozat Hamedani. epistemology
  • reason. Above reason
قرآن کریم.
راغب اصفهانی، مفردات قرآن، به‌تحقیق صفوان عدنان، دار القلم.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1363)، المشاعر، مقدمه و تعلیقات هنری کربن، تهران: طهوری.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1378)، حدوث العالم، تصحیح و تحقیق سیدحسین موسویان، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1379)، تفسیر القرآن الکریم، قم: بیدار.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1380)، اسرار الآیات، ترجمة محمد خواجوی، تهران: مولی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1381)، المبدأ و المعاد، تصحیح، تحقیق، و مقدمة محمد ذبیحی و جعفر شاه­نظری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
طباطبایی، سیدمحمدحسین‌ (بی‌‌تا)، المیزان‌ فی‌ تفسیر‌ القرآن، قم: اسماعیلیان.
طـبرسی، فضل بن حسن (1372)، مجمع‌ البیان‌ فی‌ تفسیر القرآن، با مقدمة محمدجواد بلاغی، تهران: ناصرخسرو‌.
عبدالباقی، محمدفؤاد (بی‌تا)، معجم الفاظ القرآن الکریم، قاهره: چاپ مجمع «اللغۀ العربیۀ».
عین‌القضات، ابوالمعای عبدالله بن محمد (1379)، زبدۀ الحقایق، تصحیح و تحقیق عفیف عسیران، تهران: منوچهری.
عین‌القضات، ابوالمعای عبدالله بن محمد (1386)، تمهیدات، تصحیح و تحقیق عفیف عسیران، تهران: منوچهری.
عین‌القضات، ابوالمعای عبدالله بن محمد (1387)، نامه‌های عین‌القضات همدانی، ج ١ و ٢، به‌اهتمام علی‌نقی منزوی و عفیف عسیران، تهران: منوچهری.
عین‌القضات، ابوالمعای عبدالله بن محمد (1377)، نامه‌های عین‌القضات همدانی، ج 3، به‌اهتمام علی‌نقی منزوی، تهران: اساطیر.
فارابی، ابونصر (بی‌تا)، رسالۀ فی العقل، تهران: نشر اسلامی.
قرشى، سیدعلى‏اکبر (1371)، قاموس قرآن، قم: نشر دار الکتب الاسلامیه.
نصر، سیدحسین و الیور لیمن (1383)، تاریخ فلسفة اسلامی، تهران: حکمت.