نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس

2 عضو هیات علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس

3 استاد گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

یکی از نوآوری‌های علامه طباطبایی، نظریه اعتباریات است. این نظریه بر آراء ایشان در زمینه‌های مختلف تأثیر گذاشته است. یکی از این موارد، تفسیر آیات مربوط به مسائل اجتماعی است. علامه در این راستا حین بحث از مسائل اجتماعی به نظریه اعتباریات توجه داشته و بسیاری از آن‌ها را بر همین مبنا توجیه و تفسیر کرده است. این تحقیق با روش جستجوی کتابخانه‌ای و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی (توصیفی – تحلیلی) به بررسی تأثیر نظریه اعتباریات علامه در تفسیر آیات مربوط به مسائل اجتماعی در تفسیر المیزان پرداخته و به این نتیجه رسیده است که ایشان، در تبیین مسائلی چون پیدایش زندگی اجتماعی انسان، روابط اجتماعی چون اخوت و بنوت و زوجیت، کلام و زبان، قوانین اجتماعی و عقد و عهد و قسم، نظریه اعتباریات را دخالت داده و در برخی موارد دیدگاهی نو و برخلاف دیدگاه‌های مفسران ارائه کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Allamah Tabatabai's critique of other commentators' theories in interpreting social issues with emphasis on , "Non-realistic perception" theory

نویسندگان [English]

  • Sahar sadri 1
  • kavoos roohi barandagh 2
  • Ali Hajikhani 2
  • Mohammad Saeedi mehr 3

1 Graduated from Tarbiat Modares University, PhD in Quranic and Hadith Sciences

2 Faculty member of the Department of Quranic and Hadith Sciences, Tarbiat Modares University

3 tmuProfessor, Department of Philosophy, Tarbiat Modares University

چکیده [English]

One of the innovations of Allameh Tabatabai is the theory of "Non-realistic perception". This theory has influenced their views in various fields. One of these is the interpretation of verses related to social issues. In this regard, while discussing social issues, Allameh has paid attention to the theory of "Non-realistic perception" and has justified and interpreted many of them on this basis. This research has investigated the effect of Allameh "Non-realistic perception" Theory in the interpretation of verses related to social issues in the interpretation of Al-Mizan by using the library search method and using the qualitative content analysis method (descriptive-analytical) and has reached the conclusion that he, in explaining issues such as Genesis Human social life, social relations such as brotherhood, sonship and marriage, word and language, social laws and contracts and oaths, have introduced the theory of "Non-realistic perception" and in some cases has presented a new perspective and contrary to the views of commentators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allameh Tabatabai
  • Interpretation
  • "Non-realistic perception" Theory
  • Social Issues
قرآن کریم.
آلوسی، محمود بن عبدالله (بی‌تا)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن‌عاشور، محمدطاهر (بی‌تا)، تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
ارموی، محمد بن الحسین (1994)، الحاصل من المحصول فی أصول الفقه، بنغازی: جامعة قاریونس.
پیشوایی، مهدی و فریده پیشوایی (۱۳۸۹)، «گونه‌های طلاق در جاهلیت و تحول نظام طلاق جاهلی با ظهور اسلام»، تاریخ در آینۀ پژوهش، دورۀ 7، ش 3، ش پیاپی 27.
جابری عربلو، محسن (۱۳۶۲)، فرهنگ اصطلاحات فقه اسلامی (درباب معاملات)، تهران: امیرکبیر.
حق‌پناه، ‌رضا (۱۳۷۷)، «جایگاه قانون و قانون‌گرایی در قرآن»، پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، ش 4.
رازی، فخرالدین (1986)، الأربعین فی أصول الدین، قاهره: مکتبة الکلیات الأزهریة.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (بی‌تا)، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دار الشامیة.
سبحانی تبریزی، جعفر (بی‌تا)، الالهیات علی هدی الکتاب و السنه و العقل، قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیۀ.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (بی‌تا)، المزهر فی علوم اللغة و أنواعها، بیروت: دار الفکر.
طباطبایی، محمدحسین (1387 الف)، آغاز فلسفه، قم: بوستان کتاب‏.
طباطبایی، محمدحسین (1387 ب)، مجموعه‌رسائل علامه طباطبایى، قم: بوستان کتاب‏.
طباطبایی، محمدحسین (۱۳۶۴)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: صدرا.
طباطبایی، محمدحسین (۱۳۷۱)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: اسماعیلیان.
طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
عابدی، احمد (۱۳۷۶)، «مصلحت در فقه»، نقد و نظر، ش 3.
عبداللهی‌نژاد، عبدالکریم، محمدحسن ربانی، و قربان جلال (۱۳۹۵)، «تبعیت احکام از مصالح و مفاسد»، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، س 20، ش ۶۸.
علی‌دوست، ابوالقاسم (۱۳۸۴)، «تبعیت یا عدم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد واقعی»، فقه و حقوق، دورۀ 2، ش 6.
مشکینی اردبیلی، علی (بی‌تا)، مصطلحات الفقه، قم: نشر الهادی.
مطهری، مرتضی (۱۳۷۷)، مجموعه‌آثار استاد شهید مطهری، قم: صدرا.
ویس، برنارد ‌جی. ‌(۱۳۹۱)، «زبان و متفکران مسلمان قرون میانه»، ترجمۀ علی پیرحیاتی، اطلاعات حکمت و معرفت، س 7، ش 4.
هاشمی شاهرودی، محمود (بی‌تا)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم: دائرة معارف الفقه الاسلامی.