نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه دانشگاه بین‌المللی امام خمینی

چکیده

چکیده
نسبت میان علم و دین از مسائلی است که در هر دو حوزه فلسفۀ علم و فلسفۀ دین مطمح نظر پاره­ای از اندیشمندان این دو حوزه بوده است. کتاب علم، عقل و دین نوشتۀدرک استینزبی تلاشی است برای جمع علم و دین و انعکاس پیامدهای نظریات علمی و نظریات فیلسوفان علم برای دین. وی که خود روحانی مسیحی است معتقد است که علم و دین را نباید دو فرهنگ یا جهان­بینی مجزا و مستقل از هم تلقی کرد که یکی عقلانی و دیگری غیرعقلانی است. این دو یکی هستند و هر دو می­کوشند جهان و جایگاه انسان را در آن بفهمند. وی در این کتاب به بررسی نظریات پاره­ای از فیلسوفان علم، پوزیتیویست­ها، پوپر، کوون، فایرابند و یکی از فیلسوفان بزرگ معاصر ویتگنشتاین پرداخته است و البته در این میان با پوپر همدلی بیشتری دارد و حجم بیشتری از کتاب را به تحلیل اندیشه­های او اختصاص می­دهد. وی در بحث از اندیشه­های هر یک از این فیلسوفان تأثیرات اندیشه ایشان را بر فلسفه دین ردیابی و تحلیل می­کند. در این مقاله به معرفی این کتاب و ذکر برخی کاستی­های آن خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

نقد و بررسی کتاب علم، عقل ودین

نویسنده [English]

  • Abdurrazzaq Hesamifar

چکیده [English]

چکیده
نسبت میان علم و دین از مسائلی است که در هر دو حوزه فلسفۀ علم و فلسفۀ دین مطمح نظر پاره­ای از اندیشمندان این دو حوزه بوده است. کتاب علم، عقل و دین نوشتۀدرک استینزبی تلاشی است برای جمع علم و دین و انعکاس پیامدهای نظریات علمی و نظریات فیلسوفان علم برای دین. وی که خود روحانی مسیحی است معتقد است که علم و دین را نباید دو فرهنگ یا جهان­بینی مجزا و مستقل از هم تلقی کرد که یکی عقلانی و دیگری غیرعقلانی است. این دو یکی هستند و هر دو می­کوشند جهان و جایگاه انسان را در آن بفهمند. وی در این کتاب به بررسی نظریات پاره­ای از فیلسوفان علم، پوزیتیویست­ها، پوپر، کوون، فایرابند و یکی از فیلسوفان بزرگ معاصر ویتگنشتاین پرداخته است و البته در این میان با پوپر همدلی بیشتری دارد و حجم بیشتری از کتاب را به تحلیل اندیشه­های او اختصاص می­دهد. وی در بحث از اندیشه­های هر یک از این فیلسوفان تأثیرات اندیشه ایشان را بر فلسفه دین ردیابی و تحلیل می­کند. در این مقاله به معرفی این کتاب و ذکر برخی کاستی­های آن خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها [English]

  • کلیدواژه‌ها: علم
  • عقل
  • دین
  • جهان‌بینی
  • نسبی‌گرایی
  • عقلانیت
  • روش شناسی
  • معرفت‌شناسی
استینزبی، درک(1388) علم، عقل و دین ، ترجمۀ علی حقی ، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
پوپر، کارل ریموند (1363) حدسها و ابطالها، ترجمه احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
پوپر، کارل ریموند (1370) منطق اکتشاف علمی، ترجمه سید حسین کمالی، ویراسته عبدالکریم سروش، تهران انتشارات علمی فرهنگی.
پوپر، کارل ریموند (1374) شناخت عینی: برداشتی تکاملی، ترجمۀ احمد آرام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
پوپر، کارل ریموند(1372) واقعیگری و هدف علم، ترجمۀ احمد آرام، تهران: انتشارات سروش.
کاپالدی، نیکلاس(1377) فلسفۀعلم، ترجمۀ علی حقی، تهران: سروش.
نجفی، ابوالحسن(1370) غلط ننویسیم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
 
Ayer, A. J. (1982) Philosophy in the Twentieth Century, New York: Random House.
Dowe, Phil(2005) Galileo, Darwin, Hawking: The Interplay of Science, Reason, and Religion, Grand Rapids, Mich: William B. Eerdmans.
Stanesby¸ Derek (1989) Science ¸Reason and Religion ¸ London: Routledge.