نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استاد گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه تهران

10.30465/srs.2020.5592

چکیده

بشر همواره برای شناخت بیشتر دنیای پیرامونش تلاش نموده به یافته های جدید علمی دست پیدا کند تا آنجا که میان پیشرفت های علمی و انتفاع بشر از پدید های عالم هستی نسبت مستقیم وجود داشته و دارد. در این میان فهم چیستی ، غایت و نهایت علم به معنای اخص آن یعنی دانش تجربی از دیر زمان به عنوان پرسش بزرگ اندیشمندان بوده است.در خصوص غایت و نهایت علم، از تلقی بی پایان بودن ان تا باور به بلوغ کامل علم هر یک طرفدارانی دارد. سه نظریه خطی و چرخشی و سلسله مراتبی هرکدام باورمندانی دارد که روند تحول و خط پایان علم را از نگاه خود تبیین نموده اند، لکن در این میان معرفت مبتنی بر منطق قرآن جلوه متفاوتی از موضوع پایان علم و افق بلند مرز تولید علم ارایه می نماید. به نظر می رسد دقت در حوزه معنایی آیات تسخیر در قرآن کریم دستمایه بزرگیست تا نظریه قرانی متقن و متفاوتی با نظریه های رایج تحول معرفت علمی رایج در دنیا به دست بیاید.از منظر قرآن کریم انسان بالقوه قدرت انتفاع و تصرف در آنچه در آسمان ها و زمین را داراست بنابر این نقطه پایان علم بشر به فعلیت در آمدن آن قوه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Where is the end point of science?

نویسنده [English]

  • Ali bagher Taheriniya

Professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Tehran

چکیده [English]

Abstract:
Man has always tried to achieve new scientific findings in order to know more about the world around him to the extent that there is a direct relationship between scientific progress and change in lifestyle and human beings enjoy the phenomena of the universe. In the meantime, understanding the essence, the end and ultimate of science in its specific meaning, that is, empirical knowledge, has long been a great question for thinkers. Accordingly, some consider the infinity of science and some other believe in the full maturity of science. Each of the the Three linear, rotational, and hierarchical theories have believers who have explained the evolution and end of science from their own point of view, however,Qur'anic logic-based knowledge suggest a different manifestation of the end of science and the long horizon of the border of science production. It seems that scrutiny in the semantic field of the verses of conquest in the Holy Quran is a great tool to obtain a solid Quranic theory which is different from the common theories of the evolution of common scientific knowledge in the world. From the Quranic point, human being has the capacity and potentiality to achieve whatever exists in the skies and the earth, so the end point of human science is the realization of that potential power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Holy Quran
  • evolution of science
  • history of science
  • interpretation
  • theorizing
قرآن کریم
آلوسی، محمود بن عبدالله.روح المعانی فی تفسیر القران العظیم و السبع المثانی. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
ابن ابی زمنین، تفسیر القران العزیز. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
ابومسعود، ارشاد العقل السلیم الی مزایا الکتاب الکریم. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
اندلسی، ابوحیان. النهر الماد من البحر المحیط. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
پایا، علی. (1385). آینده علوم انسانی. حوزه و دانشگاه. ش 49: 9-24.
پلانک، ماکس کارل ارنست لودویگ. (1395)ترجمه آرام ، احمد. علم به کجا می رود.. تهران. شرکت سهامی انتشار.
پولاک، فرد، ( 1399) ترجمه حسین ظفری  و محمد منیری، تصویر آینده، تهران، موسسه چاپ و نشر دانشگاه اما حسین ع.
تقی زاده انصاری، شهرام. (1386). علم و دین از دیدگاه انیشتن. مجله ذهن. شماره 30  :114-99
التهانوی، محمدعلی(1996) اصطلاحات الفنون و العلوم، لبنان، مکتبه لبنان لناشرون،1221:2
جزایری، جابر بن موسی.  ایسر التفاسیر لکلام العلی الکبیر. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
چالمرز، ترجمه زیبا کلام،  سعید. (1394). چیستی علم. تهران. انتشارات سمت.
حومد، اسعد. ایسر التفاسیر. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
رازی، محمد بن عمر. التفسیر الکبیر. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. المفردات فی غریب القران. مکتبه نزار مصطفی الباز.
زمخشری، جارالله.(1374)، الکشاف عن حقایق و غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل.  مکتب الاعلام الاسلامی مرکز النشر، قم.
شوکانی، محمد بن علی. فتح القدیر الجامع بین فنی الروایه و الدرایه من علم التفسیر. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
شیک جی ار، تیودور. (1385 ) ترجمه اردستانی، علی، پایان علم. مجله بازتاب اندیشه. شماره 75.
طباطبایی، محمد حسین (1997) المیزان فی تفسیر القران. موسسه الاعلمی للمطبوعات. بیروت.
طبرسی، فضل بن حسن. مجمع البیان فی تفسیر القران. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
طبری، محمد بن جریر. جامع البیان عن تاویل آی القران. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
طوسی، محمد بن حسن. التبیان فی تفسیر القرآن. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
علم چیست، مجله علمی ایلیاد. 16/1/1384.بازیابی شده از Iliadmag.com
فیروزابادی، محمد بن یعقوب. تفسیر القرآن. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
کوهن، تامس سامویل. (1397)ترجمه زیبا کلام، سعید.. ساختار انقلاب های علمی.. تهران. سازمان سمت.
گیلانی، عبدالقادر. تفسیر الجیلانی. بازیابی شده از http//:www.altafsir.com
مکارم شیرازی، ناصر، (1384) تفسیرنمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ج 10: 356
واحدی نیشابوری، علی بن احمد ( 1994) الوسیط فی تفسیر القران المجید. ، بیروت. دارالکتب العلمیه.
هورگن،جون. مترجم قسوم، نضال پایان علم. (1998). مجله العربی  بازیابی شده از http://www.3rbi.info/Article.asp?ID=5354
هولتن، جرالد. ترجمه نیکو سرخوش. بحث بر سر پایان علم. 1399، 24 تیر،. بازیابی شده از https://vista.ir/m/a/jnyho
Horgan, John,(2015), the end of science, new yourk,BASIC BOOKS.
https://vista.ir/m/a/jnyho
http://www.3rbi.info/Article.asp?ID=5354
http://www.iliadmag.com
http//:www.altafsir.com
http://www.Islamqyest.net
www.quora.com/what-is-the-end-of-knowledge
www.serious-science-org/2008   june_steven FULL  END OF KNOWLEDGE
https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-for-the-history-of-science