سجاد سربلوکی
چکیده
رویکرد مثبتِ احزاب چپگرا به نظریۀ تکامل داروین از ابتدای عصر پهلوی با فعالیتهای متفکران مارکسیست به شکل تأثیرگذاری آغاز گردید. پس از گذشت سه دهه از آغاز فعالیتهای علمی چپها در ایران، نقاط ضعف ماتریالیست دیالکتیک مارکسیستی در تبیین و توجیه نظریههای جدید علمی (کوانتوم، نسبیت، عدم قطعیت) هویدا شد، از طرفی عدم تحقق اشعار عدالت ...
بیشتر
رویکرد مثبتِ احزاب چپگرا به نظریۀ تکامل داروین از ابتدای عصر پهلوی با فعالیتهای متفکران مارکسیست به شکل تأثیرگذاری آغاز گردید. پس از گذشت سه دهه از آغاز فعالیتهای علمی چپها در ایران، نقاط ضعف ماتریالیست دیالکتیک مارکسیستی در تبیین و توجیه نظریههای جدید علمی (کوانتوم، نسبیت، عدم قطعیت) هویدا شد، از طرفی عدم تحقق اشعار عدالت محور در کشورهای کمونیستی غیرقابلانکار بود. از سوی دیگر در دهه چهارم قرن ۱۴ هجری شمسی بود که مواجهه متفاوتی از محققین مسلمان با نظریه تکامل داروین، خیز جدیدی برداشته و اتفاقاً مورد استقبال اکثریت جامعة مسلمان ایرانی قرار گرفت. مجموع این مسائل باعث شد، تعدادی از متفکران چپگرای ایرانی که هنوز راه سعادت را در جامعه سوسیالیستی مییافتند، سعی بر آشتی دادن و سازگار نمودن افکار سوسیالیستی با اصول خداپرستی و مبانی اسلام نمایند. البته این گروهها بیشتر رویکرد عملگرایانهی حزبی داشتند و ازلحاظ نظری آنچنان نظریه زیستشناسی تکامل داروین را با نظریه تکامل اجتماعی مارکس درهمآمیخته بودند که گاهی تفکیک و تشخیص این دو نظریه را در نوشتههایشان کار آسانی نیست. در این نوشتار قصد داریم نشان دهیم که این گروه چه نوع نگرش فلسفی یا مذهبی را جایگزین اصول ماتریالیست دیالکتیک مارکسیستی نمودهاند؟