یاسر سالاری؛ مهدی افچنگی
چکیده
چکیده:سیدعبدالأعلی سبزواری از جمله اندیشمندان بزرگ معاصر ، نه تنها شارح حکمت متعالیه که در بسیاری از اصول و مسائل فلسفی منتقد آراء ملاصدراست. موضع انتقادی ایشان نسبت به مسائل متعددی از حکمت متعالیه و تأکید بر استفاده از قرآن و سنت و نیز مقارنت سال های ابتدایی تحصیل ایشان در مشهد با پایه ریزی اندیشه های تفکیک؛ موهم تفکیکی بودن سید سبزواری ...
بیشتر
چکیده:سیدعبدالأعلی سبزواری از جمله اندیشمندان بزرگ معاصر ، نه تنها شارح حکمت متعالیه که در بسیاری از اصول و مسائل فلسفی منتقد آراء ملاصدراست. موضع انتقادی ایشان نسبت به مسائل متعددی از حکمت متعالیه و تأکید بر استفاده از قرآن و سنت و نیز مقارنت سال های ابتدایی تحصیل ایشان در مشهد با پایه ریزی اندیشه های تفکیک؛ موهم تفکیکی بودن سید سبزواری و در نتیجه عدم توجه لازم به اندیشه های فلسفی و کلامی ایشان شده است. اما، آیا میتوان سید سبزواری را از پیروان این مکتب دانست؟ پاسخ منفی است. هر چند قول به اشتراک لفظی، اصالت ماهیت، انکار وحدت وجود، و برخی دیگر از مسائل و نیز برخی مواضع وی در جدایی عقل و نقل، سبزواری را به عقاید تفکیکی نزدیک مینماید، ولی ایشان در استفاده از نقل و استمداد از عقل در فهم قرآن و سنت روش خاص و متفاوت از آنچه در مکتب تفکیک مطرح میشود، دارد. مقاله حاضر، پاسخ به شبهه فوق از طریق بررسی آراء اساتید سبزواری و تحلیل میزان تأثیرپذیری از آنها، مقایسه و تحلیل اندیشههای سبزواری با آراء متفکران مکتب تفکیک و تفاوت میان آنها در تبیین قرآن و سنت میباشد.
سید سجاد غلامی؛ حجت اله لطیف منش؛ یعقوب قاسمی باباحیدری
چکیده
محیط زیست از جمله مسائل مهم حوزه علم و دین و چالش جدی درعصر حاضراست؛ تخریب محیط زیست، محققان را بر آنداشته است تا در پی کشف علت و عوامل اصلی ظهور این بحران باشند. یکی از جنبههایی که کمتر بدان پرداخته شده است، نگرش محیطزیستی مبحث فساد در زمین، از منظر مفسران قرآن کریم و دانشمندان علم محیط زیست است. این جستار درصدد است با استفاده از ...
بیشتر
محیط زیست از جمله مسائل مهم حوزه علم و دین و چالش جدی درعصر حاضراست؛ تخریب محیط زیست، محققان را بر آنداشته است تا در پی کشف علت و عوامل اصلی ظهور این بحران باشند. یکی از جنبههایی که کمتر بدان پرداخته شده است، نگرش محیطزیستی مبحث فساد در زمین، از منظر مفسران قرآن کریم و دانشمندان علم محیط زیست است. این جستار درصدد است با استفاده از روش توصیفی –تحلیلی و تطبیقی و با پرداختن به آراء مفسران فریقین و دانشمندان علوم محیط زیست، نوع نگرش هر دو طیف به مسئله محیط زیست و علل و عوامل اصلاح و افساد در زمین را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد. پس از بررسی تطبیقی و تحلیل آراء مفسران ذیل آیات، این نتیجه حاصل شد که آراء مفسران و دانشمندان محیط زیست از سویی دارای مشترکاتی است و از سوی دیگر وجوه و افتراقهای اساسی را دربردارد، از جمله اشتراکات، تخریب محیط زیست توسط انسان و از بین بردن حرث است که منجر به برهم زدن اکوسیستم و تأثیر آن در زندگی انسانها است، نادیده انگاشتن افعال سلبی و ایجابی در برخورد و ارتباط با خالق، مخلوق و خود، وجوه قابل ممیزهای است که تفوق دیدگاه مفسران را بر آنان داشته است.
مجید معارف؛ حسین رضایی؛ زهرا خیراللهی
چکیده
یکى از روشهای مقابله با اسلام که امروزه توسط دشمنان شدت گرفته، ترویج شبهات است. در همین زمینه اخیراً کتابی با عنوان «نقد قرآن» نوشته شخصی به نام سها، منتشر گردیده که تلاش نویسنده در آن، اثبات وجود خطا و ضعف در قرآن کریم میباشد. نویسنده در بخش شبهات علمی، به نقد آیات مربوط به خلقت کوهها پرداخته و آن را برگرفته از اشعار جاهلی ...
بیشتر
یکى از روشهای مقابله با اسلام که امروزه توسط دشمنان شدت گرفته، ترویج شبهات است. در همین زمینه اخیراً کتابی با عنوان «نقد قرآن» نوشته شخصی به نام سها، منتشر گردیده که تلاش نویسنده در آن، اثبات وجود خطا و ضعف در قرآن کریم میباشد. نویسنده در بخش شبهات علمی، به نقد آیات مربوط به خلقت کوهها پرداخته و آن را برگرفته از اشعار جاهلی عرب و اشتباه علمی دانستهاست. این شبهات با برخی از خطبههای نهج البلاغه (1، 91، 171 و 211) نیز در ارتباط است. با عنایت به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر که باگرایش انتقادی و بر اساس منابع کتابخانهای انجام شده، به نقد و بررسی ادعای مطرح شده با دو روش حلی و نقضی میپردازد. حاصل پژوهش این که اشتباه ناقد قرآن، ترجمه ناصحیح آیات و عدم آگاهی از مباحث علمی مربوطه بوده و آنچه در آیات قرآن کریم و خطبههای نهجالبلاغه در رابطه با خلقت کوهها آمده مطابق با یافتههای علمی است و میتوان آن را از جلوههای اعجاز علمی قرآن کریم برشمرد. همچنین بررسی سندی منقولات و روایات مورد استناد دکتر سها در خصوص ادعای تأثیرپذیری قرآن از اشعار جاهلی، نشان میدهد که این روایات موضوع و از حیث اعتبار ساقطاند.
قدرتالله قربانی
دوره 6، شماره 12 ، آذر 1394، ، صفحه 77-97
چکیده
چکیده
اهمیت مطالعۀ طبیعت بر کسی پوشیده نیست؛ زیرا طبیعت بستر اصلی زندگی انسان است. از این رو، علوم طبیعی که با جهان طبیعت سروکار دارند نقش فزایندهای در بهبود و تغییر چهرۀ زندگی انسان دارند. اما برخی تلقیهای نادرست در علوم طبیعی جدید لزوم بازاندیشی در نگرشهای علوم طبیعی را با استفاده از آموزههای الهی نشان میدهد. در این زمینه، ...
بیشتر
چکیده
اهمیت مطالعۀ طبیعت بر کسی پوشیده نیست؛ زیرا طبیعت بستر اصلی زندگی انسان است. از این رو، علوم طبیعی که با جهان طبیعت سروکار دارند نقش فزایندهای در بهبود و تغییر چهرۀ زندگی انسان دارند. اما برخی تلقیهای نادرست در علوم طبیعی جدید لزوم بازاندیشی در نگرشهای علوم طبیعی را با استفاده از آموزههای الهی نشان میدهد. در این زمینه، قرآن به مثابۀ منبعی الهی آموزههای مهمی در جهانشناسی طبیعی دارد. این کتاب الهی ضمن معرفی مهمترین ویژگیهای کلیت جهان هستی، یعنی ماسوی الله، برخی از خصوصیات مهم جهان طبیعت را برمیشمارد که مخلوقیت، نیازمندی، وابستگی تام در بقا، نظم و علیت، تفاوت و تنوع موجودات، وجود شعور و ادراک، زنده بودن و تسبیحگویی همۀ موجودات طبیعت، کارکرد خاص موجودات طبیعی و تحت سیطرۀ الهی بودن کل طبیعت فقط نمونههایی از آنهاست. آموزههای طبیعتشناسی قرآن، ضمن رازگشایی از چهرۀ برخی از ابعاد طبیعت، از مهمترین طرق خداشناسی و شکلگیری جهانبینی الهی است که تأمینکنندۀ سعادت حقیقی انسانهاست
قدرتالله قربانی
دوره 5، شماره 10 ، آذر 1393، ، صفحه 131-151
چکیده
چکیده
جریان اسلامیسازی معرفت که از حدود دو قرن پیش آغاز شده طرفدارانی جدی در برخی ملل اسلامی و عربی دارد، از جمله اسماعیل راجی الفاروقی و همفکران او توجه خاصی به این امر کردهاند. آنها در مقام نظریهپردازی بر بازخوانی میراث علمی گذشته، شناسایی علل عقبماندگی مسلمانان معاصر، تأسیس روششناسی اسلامی ملهم از قرآن، ایجاد ادبیات ...
بیشتر
چکیده
جریان اسلامیسازی معرفت که از حدود دو قرن پیش آغاز شده طرفدارانی جدی در برخی ملل اسلامی و عربی دارد، از جمله اسماعیل راجی الفاروقی و همفکران او توجه خاصی به این امر کردهاند. آنها در مقام نظریهپردازی بر بازخوانی میراث علمی گذشته، شناسایی علل عقبماندگی مسلمانان معاصر، تأسیس روششناسی اسلامی ملهم از قرآن، ایجاد ادبیات انگلیسی ـ اسلامی و اصلاح نظام آموزشی کنونی جوامع اسلامی تأکید کردهاند، و در عمل، برخی مؤسسات و دانشگاههای اسلامی، انجمنهای علمی و اسلامی و موارد شبیه آنها را تأسیس کردهاند و برای شناسایی استعدادهای کشورهای اسلامی کنفرانسهایی برگزار کردهاند و در مجموع توانستهاند ادبیات اسلامیسازی معرفت را به متفکران جهان اسلام معرفی کنند؛ اما نگرشهای قشری و گاه سلفیگری و انتظارات روششناختی نابهجای آنان از قرآن برای تمهید نظریههای علمیشان مانع از موفقیت این اندیشه شده است. در این مقاله، ضمن بررسی دیدگاهها و اقدامات فاروقی و همفکران او دربارۀ اسلامیسازی معرفت، ابعاد مثبت و منفی آن بررسی و نقد شده است، تا ابعاد امکان استفاده از تجربیات آنان در اسلامیسازی علم در عصر حاضر آشکار شود.
شهلا بختیاری؛ هدیه تقوی
دوره 5، شماره 9 ، خرداد 1393، ، صفحه 1-20
چکیده
چکیده واژۀ علم در دورههای گوناگون تاریخی متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر هر دوره تطور معنایی پیدا کرده و در معانی مختلفی بهکار رفته است. بررسی معناشناختی این واژه، در تاریخ قبل و بعد از اسلام، نشاندهندۀ کاربرد آن در معانی متفاوت و حتی متضاد است. بدین معنا که در دورۀ جاهلیت، متناسب با فضای فکری و فرهنگی حاکم بر جامعه، معنایی ...
بیشتر
چکیده واژۀ علم در دورههای گوناگون تاریخی متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر هر دوره تطور معنایی پیدا کرده و در معانی مختلفی بهکار رفته است. بررسی معناشناختی این واژه، در تاریخ قبل و بعد از اسلام، نشاندهندۀ کاربرد آن در معانی متفاوت و حتی متضاد است. بدین معنا که در دورۀ جاهلیت، متناسب با فضای فکری و فرهنگی حاکم بر جامعه، معنایی که از علم دریافت میشد با معنای آن در دورۀ اسلامی متفاوت بوده است. از بین متون جاهلی، «معلقات سبع» بنابر درجۀ اهمیت و قدمت تاریخی آن میتواند به معناشناسی این واژه متناسب با فضای فکری جاهلیت کمک کند. در دورۀ اسلامی نیز تطور معنایی علم را میتوان در «آیات قرآن»، به عنوان منبع مهمی که اصول و اندیشههای اسلامی از آن نشئت گرفته، پی گرفت. در این پژوهش، با استفاده از روابط معنایی در دو بُعد «تقابل معنایی» و «هممعنایی» سعی شده واژۀ علم در دورۀ جاهلیت و اسلام معناشناسی شود. در روش تقابل با استفاده از کلمات و واژههایی که در تقابل با علم در بافت متن بهکار رفته معنای علم استخراج شده است و در روش هممعنایی نیز با استفاده از واژههایی که در بافت متن به عنوان واژۀ جایگزین علم بهکار رفته معنای علم بهدست آمده است. در دورۀ جاهلیت، بیشترین معنای علم را میتوان در تجربیات فردی و سطحی از آگاهی نسبت به محیط پیرامون مشاهده کرد، در حالی که در آیات قرآن معنای علم ابعاد معرفتی و شناختی پیدا کرده است.
مرتضی نصیری؛ امید صادقی؛ حسام اسحاقی شهرضایی
دوره 5، شماره 9 ، خرداد 1393، ، صفحه 133-152
چکیده
میوهها سرشار از ویتامینها، مواد معدنی، و املاح هستند و مصرف آنها تأثیر بهسزایی در سلامتی انسانها، پیشگیری، و درمان بیماریها دارد. در قرآن کریم خداوند از بعضی میوهها چون انگور، انار، خرما، انجیر و زیتون به عنوان هدیۀ بهشتی نام برده است. احتمالاً در این تذکر، فواید جسمی و روحانی برای انسان وجود دارد. لذا این مقاله با هدف بررسی ...
بیشتر
میوهها سرشار از ویتامینها، مواد معدنی، و املاح هستند و مصرف آنها تأثیر بهسزایی در سلامتی انسانها، پیشگیری، و درمان بیماریها دارد. در قرآن کریم خداوند از بعضی میوهها چون انگور، انار، خرما، انجیر و زیتون به عنوان هدیۀ بهشتی نام برده است. احتمالاً در این تذکر، فواید جسمی و روحانی برای انسان وجود دارد. لذا این مقاله با هدف بررسی خواص درمانی میوههای مذکور از منظر قرآن و احادیث و مقایسۀ آن با یافتههای نوین علوم پزشکی صورت گرفته است تا به نگرش پویایی اسلام به عنوان یک دین جهانشمول بیشتر پی برده شود و حقایق بیشتری در این زمینه آشکار گردد.
