نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان،(نویسنده مسئول)

2 استادیار فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان

چکیده

چکیده
ملاصدرا در تفسیر واقعه قیامت اعتقاد دارد هر دو نوع قیامت صغری و کبری از جهت ذات و فی نفسه تحقق یافته اند و در تفسیر قرآن خویش، آیات مرتبط با تحقق قیامت و نفخین را به صورت ماضی تفسیر نموده است. دکتر سروش در مدعایی غریب، این رویکرد تفسیری ملاصدرا را، موید اذعان و پذیرش مبنای رویا انگاری وحی دانسته و از همرایی صدالمتالهین با خویش سخن می گوید. در بررسی و نقد این مدعا ، که با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده، دو مساله اصلی به ذهن خطور می کند: اول اینکه بر خلاف مدعای سروش، اعتقاد ملاصدرا به تحقق قیامتین، مبتنی بر مبانی فکری و فلسفی وی در حکمت متعالیه است و ارتباطی به مبنای رویا انگاری وحی ندارد. مساله دوم اینکه فهم صحیح دیدگاه ملاصدرا در قبال بحث قیامت، موید وجه خطابی قرآن خواهد بود؛ زیرا از نظر صدرا، فارغ از عالم رویا و خواب پیامبر، هر دو قسم قیامت صغری و کبری به صورت عینی تحقق یافته و قیام آن نسبت به افراد مختلف به جهت تفاوت های وجودی آنها می تواند متقدم یا متاخر باشد..

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study and Critique of Dr. Soroush's Claim on the Realization of the Resurrection from Mulla Sadra's Point of View

نویسندگان [English]

  • Yaser Salari 1
  • mohammad nejati 2

1 The Assistant Professor of Islamic philosophy and theology, Islamic Azad University, Kerman Branch, (corresponding author

2 The Assistant Professor of Islamic philosophy and theology, Hormozgan University of Medical Sciences

چکیده [English]

Abstract
Mulla Sadra believes in interpreting the event of the Resurrection that both the minor and the great resurrection have been realized in the direction of nature and self, and in the interpretation of the Qur'an, he has interpreted the verses related to the realization of the Resurrection and the bloating as a mati. In a strange claim, Dr. Soroush considers mulla Sadra's interpretive approach as a means of acknowledging and accepting the basis of the dream of revelation and speaks to himself about the co-ordination of the voices of the muslims. In reviewing and criticizing this claim, which has been done by descriptive and analytical method, two main issues come to mind: first, contrary to Soroush's claim, Mulla Sadra's belief in the realization of the Resurrection is based on his intellectual and philosophical foundations in transcendental wisdom and has nothing to do with the dreaming of revelation. The second issue is that the correct understanding of Mulla Sadra's view of the resurrection will indicate the addressing aspect of the Qur'an. Because from Sadra's point of view, regardless of the prophet's dream and dream, both the soghra and the great resurrection have been realized objectively and its uprising toward different people can be old or late because of their differences in existence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soroush
  • Dreaming
  • Mulla Sadra
  • The Resurrection of The Minor
  • The Resurrection of Cobra
قرآن مجید.
ساجدی، ابوالفضل، ساجدی، حامد، (1394)، «رویا انگاری وحی؛ نقدی بر آرای دکتر سروش»، معرفت کلامی، سال ششم، شماره 1پیاپی14، ص 31-54
سروش، عبدالکریم، (1378)، بسط تجربه نبوی، تهران: صراط.
سروش، عبدالکریم، (1374)، قبض و بسط تئوریک شریعت، تهران: صراط.
سروش، عبدالکریم، مقالات «محمد(ص) راوی رویاهای رسولانه»، www.dinonlin.com.
سروش دباغ، (1385)، آئین در آئینه مروری بر آراء دین شناسانه عبدالکریم سروش، تهران: انتشارات سروش.
قیصری، داود، (1375)، شرح فصوص الحکم، ‏محقق / مصحح: سید جلال الدین آشتیانى، تهران: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى.
طباطبائی، محمد حسین، (1372)، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، (1403)، بحار الأنوار، ‏محقق/ مصحح: جمعى از محققان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مفید، محمد بن محمد، (1413)، الأمالی، مصحح حسین استاد ولى وعلی اکبر غفارى، قم: کنگره شیخ مفید.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1382)، الشواهد الربوبیه، تصحیح و تحقیق مصطفی محقق داماد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1981)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، با حاشیه علامه طباطبایی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1331)، تفسیر القرآن الکریم(منبع الکترونیکی)، تصحیح محسن بیدار فر، قم: موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1429)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، قم: طلیعه النور.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1380)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1386)، مفاتیح الغیب، تصحیح و مقدمه نجفقلی حبیبی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1381)، المبدا و المعاد، تصحیح و تحقیق محمد ذبیحی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
مولانا، جلال الدین محمد بن محمد، (1375)، مثنوی معنوی، تهران: توس.
نجاتی، محمد، (1395)، «فاعلیت نبی در فرایند وحی در حکمت سینوی(نقد مدعای دکتر سروش)»، فصلنامه کلام اسلامی، سال 25، شماره 100، ص57-76
نجاتی، محمد، سالاری، یاسر، مجد مصطفی، (1397)، «تاریخمندی وحی در حکمت متعالیه؛ نقد دیدگاه دکتر سروش»، فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آئینه معرفت، دوره 18، شماره 2، ص43-66
نجاتی، محمد، مومنی، مصطفی، (1396)، «رویا انگاری وحی؛ از کارامدی تعبیر قرآن تا انکار تفسیر قرآن»، فصلنامه اندیشه نوین دینی، دوره 13، شماره 51، ص25-40
واله، حسین، (1397)، «بررسی برخی نقدهای وارد بر نظریه رویاهای رسولانه»، فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آئینه معرفت، دوره 18، شماره 2، ص1-28