نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه ،دانشگاه فردوسی مشهد،ایران.

2 دانشیار گروه فلسفه و حکمت ،دانشگاه فردوسی مشهد،ایران

3 استادیار گروه فلسفه وحکمت،دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

10.30465/srs.2020.5605

چکیده

تأویل پذیربودن یانبودن متون مقدس و کتب آسمانی از جمله مسائل مطرح میان اندیشمندان مسلمان وغیرمسلمان بوده است.به گونه ای که در دستگاه سنتی تفسیرکتاب مقدس،از تعابیری چون «بطن»،«معنای ناپیدا»،«معنای آشکار»،و«عالمانبهتاویل» در مبحث تاویل استفاده شده است.ودر این باب اینکهچهکسانیصلاحیتتاویلمتشابهات رادارند؟ازجمله مسائل موردمناقشه بین پژوهشگران،بوده است . وجودچنین تعارضی مارابرآن داشت که پژوهشی انجام داده ونظرات فخررازی وملاصدراراموردمقایسه قراردهیم.برخی ازاندیشمندان تاویل متشابهات راصرفا"مخصوص خداونددانسته اند.وبرخی دیگرآنرامنحصربرای خداوندنمی دانند .ملاصدرا ((تاویل))راازمحدودبودن به حوزه زبان بیرون آورده ومعتقداست که هرپدیده ای تاویل وتفسیری دارد .نظرملاصدرادرباب آیات متشابه براصول ومبانی عقلانی-شهودی ابتناء داردوازسنخ ((وجودشناختی))است. ملاصدرامیان فهم آیات متشابه وفهم جهان هستی هماهنگی خاصی راقائل بوده ومصداق کامل راسخان درعلم راعلاوه برمعصومین،عالمان غیرمعصوم نیزمی دانددرمقابل فخررازی معتقداست تنهاخدای متعال به تاویل متشابهات آگاه است.ازدیدگاه ایشان عدم علم به تاویل متشبهات به معنای انکاروجودخداوندنیست بلکه آنهابانگ برمی آورندکه "آمنابه کل من عندربنا" یعنی ماعلاوه برآیات محکم،به آیات متشابه هم ایمان داریماگرچه علم به آیات متشابه نداشته باشیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Fakhr Razi's and Mulla  Sadra's Views on Scholars Interpreting Similarities with  Emphasis on the Qur'anic Term of Al-Rasikhun al-Alam

نویسندگان [English]

  • Abdulkarim Keshvari 1
  • Jahangir Masoudi 2
  • Jaafar Morvarid 3

1 Ferdusi

2 Ferdowsi

3 Ferdowsi

چکیده [English]

Interpretability or the existence of sacred texts and scriptures has been one of the issues raised by Muslim and non-Muslim thinkers. "Interpretation" has been used in the topic of interpretation
One of the most important issues in the Qur'anic sciences is the problem of understanding the analogies and the scholars of interpretation in terms of who is qualified to interpret the analogies, including disputes between scholars, especially Shiite and Sunni commentators. Compare the data and opinions of Fakhr Razi and Mulla SadraAccording to the above verse, some scholars consider the science of interpretation to be analogous to God alone, and others do not consider it exclusive to God. Mulla Sadra excludes interpretation from being confined to the domain of language, believing that every phenomenon has interpretation and interpretation. Believes in a certain way and considers the perfect example of Rasikhan in science in addition to the infallible non-infallible scholars.Fakhr Razi, on the other hand, believes that the only Almighty God is aware of the interpretation of the parallels. From their point of view, lack of knowledge of the interpretation of the parallels does not mean denying the existence of God; We also have faithAlthough science is not similar to verses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interpretation Similarities
  • Mulla Sadra
  • Fakhr Razi
  • Rasikhan in Science
. احمدی، بابک، 1375،ساختار و تأویل متن، ج 2،تهران، نشر مرکز
افسردیر،حسین،فضلی نژاد،مرضیه،۱۳۹۳،بررسی مصادیق راسخان درعلم درنگاهمفسران،فصلنامه حسنا،شماره ۲۱
بیدهندی، محمد،پاییزوزمستان 1380،عقل و دین و رابطه آندو در قرآن و سنت ،مجله اخلاق،شماره3
ثعالبی عبدالرحمن بن محمد،1418ق،جواهرالحسان فی تفسیرالقرآن، ،ج 3،چاپ اول،بیروت،داراحیاءالتراث العربی
جوان آراسته، حسین،1380،  درسنامه علوم قرآنی سطح 2. قم ، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
خرمشاهی، بهاءالدین،1389قرآن پژوهی، چاپچهارم،تهران،شرکت انتشارات علمی و فرهنگی،
خطیب قزوینی،تلخیص المفتاح،شرح تفتازانی،ج۱،ص ٢۵۶ـ ٢۵۷.)
خلیلی نوش آبادی،اکرم، 1394،مفهوم «الراسخون فی العلم»درادبیات فلسفی وآرای تفسیری ملاصدرامجله،مطالعات تاریخی قرآن وحدیث،شماره 58
زرین کوب،عبدالحسین،1360،تاریخ تصوف،امیرکبیرتهران
زمخشری، جارالله محمود،(1415 ق.)الکشّاف.ج 1 قم: بلاغت
سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن، (1404 ق) الدرالمنشور، قم، منشورات مکتبه آیت‌الله المرعشی، النجفی.
طباطبائی، محمدحسین، 1375،المیزان فی تفسیرالقرآن،ج5، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
فخر رازی، محمدبن عمر،۱۴۱۳ق.التفسیر الکبیر، ج۱۳، قم، دفتر تبلیغات
فخر رازی،محمدبنعمر،۱۴۱۳ق، التفسیر الکبیر، ج۵، ، قم، دفتر تبلیغات
الفراهیدی، خلیل بن احمد،۱۳۸۳العین، مهدی المخزومی، ابراهیم السامرائی،. ج 4،قم ،انتشارات اسوه
الکلینی‌الرازی،محمدبن یعقوب،(1363)الاصولنا الکافی،تصحیح علی‌اکبرغفاری،تهران،دارالکتبالاسلامیه
کیاشمشکی،ابوالفضل،زمستان 1379،تاویل دردستگاه معرفتی صدرالمتالهین،مجله مقالات وبررسیها،شماره 68
مجلسی، محمدباقر، (1403 ق) بحارالانوار، جلد89، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
معرفت، محمد هادی، ۱۴۱۲ق، التمهید فی علوم القرآن، قم، نشر اسلامی
ملاصدرا، صدرالدین محمدبن ابراهیم،1361،ایقاظ النائمین،چ اول، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی،
ملاصدرا، صدرالدین محمدبن ابراهیم،1363،مفاتیح الغیب، تحقیق محمد خواجوی،چ 30،تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی
ملاصدرا،صدرالدین محمدبن ابراهیم، متشابهات القرآن ،تصحیح آشتیانی ،‌مشهد، دانشگاه فردوسی
ملاصدرا،صدرالدین محمدبن ابراهیم،1363،مفاتیح الغیب، تحقیق محمد خواجوی، چ 11، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی،
ملاصدرا،صدرالدینمحمدبنابراهیم1360،تفسیر القرآن الکریم، چ اول،  تحقیق محمد خواجوی، قم، انتشارات بیدار،
ناصحیان،علیاصغر،تأویل وراسخان درعلم1398www maarefquran.org
نقیئی، عباس،1381،معنای تاویل،مجله پیام صادق،شماره 40
نهج البلاغه،شریف‌الرضی محمدبن‌حسین،1387،به تحقیقصجی صالح، بیروت، بی نا