نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیارفلسفه، دانشگاه خوارزمی

چکیده

چکیده
جریان اسلامی‌سازی معرفت که از حدود دو قرن پیش آغاز شده طرف‌دارانی جدی در برخی ملل اسلامی و عربی دارد، از جمله اسماعیل راجی الفاروقی و هم‌فکران او توجه خاصی به این امر کرده‌اند. آن‌ها در مقام نظریه‌پردازی بر بازخوانی میراث علمی گذشته، شناسایی علل عقب‌ماندگی مسلمانان معاصر، تأسیس روش‌شناسی اسلامی ملهم از قرآن، ایجاد ادبیات انگلیسی ـ اسلامی و اصلاح نظام آموزشی کنونی جوامع اسلامی تأکید کرده‌اند، و در عمل، برخی مؤسسات و دانشگاه‌های اسلامی، انجمن‌های علمی و اسلامی و موارد شبیه آن‌ها را تأسیس کرده‌اند و برای شناسایی استعدادهای کشورهای اسلامی کنفرانس‌هایی برگزار کرده‌اند و در مجموع توانسته‌اند ادبیات اسلامی‌سازی معرفت را به متفکران جهان اسلام معرفی کنند؛ اما نگرش‌های قشری و گاه سلفی‌گری و انتظارات روش‌شناختی نابه‌جای آنان از قرآن برای تمهید نظریه‌های علمی‌شان مانع از موفقیت این اندیشه شده است. در این مقاله، ضمن بررسی دیدگاه‌ها و اقدامات فاروقی و هم‌فکران او دربارۀ اسلامی‌سازی معرفت، ابعاد مثبت و منفی آن بررسی و نقد شده است، تا ابعاد امکان استفاده از تجربیات آنان در اسلامی‌سازی علم در عصر حاضر آشکار شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Islamization of Knowledge: Viewpoints of Ismail Raji Al Faruqi

نویسنده [English]

  • Qodratullah Qorbani

چکیده [English]

The scientific movement of Islamization of Knowledge, which has been started since two centuries ago, has some serious supporters in some Islamic and Arabic nations. Ismail Raji Al Faruqi and his adherents are those of Muslim thinkers that have paid more attention to this subject and theorized for its actualization and did some practical steps. They have theoretically emphasized on some actions such as: rereading of Islamic scientific heritage, recognition the causes of contemporary Muslims declining, establishing of Islamic methodology which inspired by the Quran, producing of Islamic English literature and reforming of contemporary educational system of Islamic nations, and practically have taken actions in establishing of some Islamic institutes and universities. They, totally, have succeeded to introduce the literature of Islamization of Knowledge in the Muslim World. Their sectarian and maybe Salafism tendencies, however, and unreal methodological expectations of the Quran for taking their theories, have caused to some failures. In this paper, by reviewing of viewpoints of Al Faruqi and his adherents in Islamization of knowledge, it is tries to analysis the positive and negative aspects of their theoretical and practical achievements, in order to use their experiences in Islamization of Knowledge in the contemporary age.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Oneness of God
  • the Quran
  • Islamic Methodology
  • Worldview
  • Islamization of Science and Knowledge
حاج حمد، ابوالقاسم (1385). «درآمدی بر روش‌شناسی معرفتی قرآن»، در اسلامی‌سازی معرفت، تدوین و ترجمۀ مجید مرادی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
صافی، لؤی (1385). «گامی فراسوی روش‌شناسی اصولی مطالعات اجتماعی»، در اسلامی‌سازی معرفت، تدوین و ترجمۀ مجید مرادی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
العلوانی، طه جابر (1385). «نشانه‌های عمدة طرح اصلاح روش‌های اندیشه و اسلامی‌سازی معرفت»، در اسلامی‌سازی معرفت، تدوین و ترجمۀ مجید مرادی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
العلوانی، طه جابر (1379). «اسلامی‌سازی معرفت: دیروز و امروز»، ترجمۀ مسعود پدرام، حوزه و دانشگاه (کتاب سوم)، قم: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه.
الفاروقی، اسماعیل (1384). علوم عقلی و تجربی در عالم اسلامی، ترجمۀ محمد فیروز کوهی و روح‌الله نصراللهی، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
الفاروقی، اسماعیل (1385). «توضیحاتی ناگزیر»، در اسلامی‌سازی معرفت، تدوین و ترجمۀ مجید مرادی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
مرادی، مجید (1385). اسلامی‌سازی معرفت، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
نوری، محمد (1379). «بازشناسی اسلامیت معرفت در پرتو بازسازی روش‌شناسی»، حوزه و دانشگاه (کتاب سوم)، قم: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه.
 
Al-Faruqi, I. R & A. H. Abusulayman (1989). Islamization of Knowledge: General Principles and Work plan. IIIT, Herndon.
Al-Faruqi, I. R. & A. O. Naseef (eds.) (1981). Social and Natural Sciences: The Islamic Perspective, Hodder & Stoughton, King Abdul Aziz University, Jeddah.
Al-Faruqi, I. R. (1986). Toward Islamic English, IIIT, Herndon.
Al-Faruqi, I. R. (1988). “Islamization of Knowledge: problems, Principles and Prospective”, in Islam: Source and Purpose of Knowledge, IIIT, Herndon.
Al-Faruqi, I. R. (ed.) (1988). Trilaogue of Abrahamic Faiths, IIIT, Herndon. First edition 1982.
Stenberg, Life (1996). Islamization of science, Lund University Press.