مبانی دین‌شناختی علم دینی و نظریه تجربه دینی؛ سازگاری یا تعارض

حمید خدابخشیان خوانساری

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 1-21

https://doi.org/10.30465/srs.2023.44464.2052

چکیده
  علم دینی، دانشی متأثر از دین است. دیدگاه‌های مطرح در علم دینی معیارهایی برای تولید علم دینی مطرح کرده‌اند که به وجود ویژگی‌هایی در دین همچون منبع معتبر دینی، محتوای معرفتی قابل شناخت و جامعیت و کمال دین، وابسته است. این ویژگی‌ها را مبانی دین‌شناختی علم دینی نامیده‌اند. خدشه در این مبانی به خدشه در امکان علم دینی خواهد انجامید. هرچند ...  بیشتر

تحلیل نظریه علم دینی دکتر مهدی گلشنی با تکیه بر مباحثه گلشنی و استنمارک

حمید حسنی؛ بابک داداشپور؛ کامران قیوم زاده

دوره 13، شماره 1 ، مرداد 1401، ، صفحه 1-28

https://doi.org/10.30465/srs.2022.40120.1952

چکیده
  مهدی گلشنی در تلاش برای تبیین «علم دینی» می‌گوید که علم نه تنها از نظر جهت-گیری و کاربرد، بلکه از نظر چارچوب متافیزیکی حاکم بر نظریه‌ها، به دینی و سکولار تقسیم می‌شود. وی چنین استدلال می‌کند که چون علم بی‌طرف ـ در مرحله داوری ـ غیرواقع‌گرایانه و دشوار است، پس علم باید غیربی‌طرف (و در طرف دین) باشد. «مایکل استنمارک» معتقد ...  بیشتر

علوم انسانی اسلامی از منظر علامه مصباح یزدی و عطاس (مطالعه تطبیقی)

محمد مهدی نادری قمی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1400، ، صفحه 289-320

https://doi.org/10.30465/srs.2021.37861.1894

چکیده
  امکان و چگونگی علوم انسانی اسلامی، از جمله مسائل و موضوعاتی است که در چند دهه اخیر مورد توجه بسیاری از محققان و متفکران مسلمان قرار گرفته است. یکی از راه‌هایی که می‌تواند به پیشرقت این حوزه مطالعاتی و حل مسائل آن کمک کند مطالعه تطبیقی آرا و نظریات شخصیت‌های برجسته و تأثیرگذار این عرصه است. به همین منظور مقاله حاضر تلاش دارد با روش ...  بیشتر

الزامات یک نظریه علم دینی موثر و موفق و راهکاری برای تحقق آن

حمیدرضا آیت اللهی

دوره 12، شماره 1 ، مرداد 1400، ، صفحه 27-49

https://doi.org/10.30465/srs.2021.37445.1880

چکیده
  در باره نظریه علم دینی نظریات متعددی ارائه شده است که هر یک سعی کرده اند نقشه راهی برای آن ارائه دهند. اما آیا این نظریه ها موفق بوده اند؟ آیا توانسته اند تاثیرگذاری اجتماعی در میان فرهیختگان و دانشجویان داشته باشند؟ در این مقاله در نظر است با بررسی عوامل عدم توفیق بسیاری از آنها، الزامات یک نظریه علم دینی موثر و موفق را مطرح کنیم. این ...  بیشتر

غایت شناسی و علم طبیعی دینی معنا، امکان، تحقق

مهدی مشکی

دوره 12، شماره 1 ، مرداد 1400، ، صفحه 307-333

https://doi.org/10.30465/srs.2021.36910.1872

چکیده
  در دهه های اخیر برخی اندیشمندان از علم دینی سخن گفتند.و هر چند در امکان آن اتفاق نظر بود اما در معنا، مصداق و نقطه تمایز آن با علم سکولار نظری واحد نداشتند. همگان پذیرفتند که علم متأثر از پیش فرض ها است اما در چگونگی و محدوده تأثیر آنها اختلاف نظر جدی وجود داشت. این سخن در علم طبیعی بیش از علوم انسانی محل بحث و نطر شد. اگر علم طبیعی قوانین ...  بیشتر

بازخوانی نظریۀ علم دینی آیت الله جوادی آملی و بررسی مفهوم شناختی آن

محمد علی مبینی

دوره 10، شماره 2 ، بهمن 1398، ، صفحه 209-233

https://doi.org/10.30465/srs.2020.5554

چکیده
  یکی از مسائل مطرح در بحث رابطۀ میان علم و دین، امکان و ماهیت علم دینی است. یکی از نظریات مطرح در این زمینه که تا کنون مورد بحث و بررسی زیادی قرار گرفته است، نظریۀ علم دینی آیت الله جوادی آملی است. در مقالۀ حاضر میان دو رویکرد در مباحث آیت الله جوادی آملی دربارۀ علم دینی تفکیک و از آن‌ها با عنوان رویکرد منبع‌محور و رویکرد موضوع‌محور یاد ...  بیشتر

مبانی طراحی الگوی پژوهش توحیدی در علوم تجربی

علی‌رضا ملااحمدی؛ هادی وکیلی

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 51-75

چکیده
  یکی از مهم‌ترین مباحثی که امروزه در عرصۀ فلسفۀدین و فلسفۀعلم مطرح است، موضوع «نسبت علم و دین» و «علم دینی» است. حکیم متألّه آیت الله جوادی آملی (مدّظلّه) در خلال مباحث کتاب «منزلت عقل در هندسۀ معرفت دینی» به طرح کلیاتِ دیدگاه خویش در این رابطه پرداخته است که می‌توان آن‌را چالش‌برانگیزترین نظریه دربارۀ علم دینی دانست. ...  بیشتر

نقدی بر رویکردهای امکان و تولید علم دینی

فرشته نورعلی‌زاده

دوره 8، شماره 2 ، بهمن 1396، ، صفحه 89-112

چکیده
  موافقان علم دینی با رد دیدگاه مخالفین و استدلال مبنی بر اینکه ابزار علم دینی منحصر در تجربه نبوده و گزاره های دینی معرفت زاست و ارزشها نیز ریشه در عالم واقع دارند بر امکان تولید علم دینی تاکید می‌کنند و در این راستا رویکردهای مختلفی مطرح کرده‌اند که هر یک از آنها با انتقاداتی روبروست. رویکرد تهذیب ضمن پذیرش چارچوب کلی علم مدرن، با ...  بیشتر

نگاهی به کارکردهای معرفتی دین در زندگی مدرن: بررسی نقش علم دینی

قدرت الله قربانی

دوره 1، شماره 2 ، آذر 1389، ، صفحه 109-138

چکیده
  زندگی مدرن دارای مبانی متافیزیکی مهمی برای خود است که این مبانی ابعاد مختلف حیات دنیوی بشر مدرن را مدیریت می‌کنند. اهمیت مبانی مذکور در آن است که آن‌ها نحوه نگرش انسان جدید به کل نظام هستی، اعم از خدا، خودش و جهان، را تعیین کرده و لذا با محوریت انسان همه حقایق را فهم و تفسیر می‌کنند. نتیجه محوریت انسان و سپس معطوف شدن همه توجه ...  بیشتر