احیاء فلسفه در محیطهای علمی غرب در دهه های اخیر

مهدی گلشنی

دوره 13، شماره 2 ، مهر 1401، ، صفحه 169-181

https://doi.org/10.30465/srs.2023.44391.2049

چکیده
    چکیده :در علم قدیم فلسفه بر علوم تجربی حاکمیت داشت و جهان بینی عالمان را فراهم می کرد،اما با حاکمیت پوزیتیویسم در محیط های علمی ،در نیمۀ دوم قرن نوزدهم و نیمۀ اول قرن بیستم، دین و فلسفه به صورت رسمی کنار گذاشته شد و جواب هر سؤالی را از علم طلبیدند.اما با روشن شدن محدودیتهای علم تجربی در توجیه ارزشهای اخلاقی و عدم توانائی آن در ...  بیشتر

چشم‌اندازهای نو در پژوهش‌های علم و دین

علیرضا منجمی

دوره 13، شماره 2 ، مهر 1401، ، صفحه 183-185

https://doi.org/10.30465/srs.2023.45341.2072

چکیده
  پژوهش‌های علم و دین که از دهۀ شصت میلادی به حوزه‌ای (field) آکادمیک بدل شد این بختیاری را داشته است که سرشت چندرشته‌ای-میان‌رشته‌ای خود را حفظ کرده، از گزند رشته‌ای (disciplinary) شدن در امان بماند. رشته‌ای شدن حوزه‌های پژوهشی مانند «علم و دین» سبب خواهد شد عرصۀ‌ گفتگو و مباحثه میان متفکران حوزه‌های مختلف از جمله دانشمندان، الهیات‌دانان، ...  بیشتر

خطای استدلال از راه بهترین تبیین و استفاده از آن در رقابت میان تبیین‌ علمی و الهیاتی

حسین اجتهادیان

دوره 13، شماره 1 ، مرداد 1401، ، صفحه 1-26

https://doi.org/10.30465/srs.2022.36357.1860

چکیده
  بسیاری از تعارض‌های علم و دین، مبتنی بر تعارض میان تبیین علمی از یک سو و تبیین دینی یا متافیزیکی از سوی دیگر هستند. اغلب دانشمندان علوم طبیعی مدعی هستند که وقتی ما تبیین چیزی را در علم یافتیم همه تبیین‌های دیگر بی‌فایده می‌شوند و تبیین‌های متافیزیکی و دینی را متعلق به دورة پیش از علم مدرن می‌دانند. بعضی از فیلسوفان علم، منطق تبیین ...  بیشتر

نوسازی مفهوم علم و دین بر پایه رویکرد ترکیبی عقل و ایمان

احمد عبدالحسینی

دوره 10، شماره 2 ، بهمن 1398، ، صفحه 127-154

https://doi.org/10.30465/srs.2020.5464

چکیده
  پهنه تاریخ ادیان صحنه گفت‌وگوهای مستمر عقل و دین است که سابقه چهره جدید آن تحت عنوان «علم و دین» به اواسط قرون وسطی می‌رسد. با توجه به تفاوت در روش، موضوع و غایت علم و دین، همواره این سؤال بین فیلسوفان و متالهان مطرح بوده است که چه نسبت و رابطه‌ای می‌توان بین آن دو فرض کرد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در صدد تبیین رویکرد جامع ...  بیشتر

پل فایرابند؛ اسطوره‌ستیز اسطوره‌ساز از نقد جهان‌شمولی علم و دین تا پلورالیسم و رأی اکثریت

فرهاد زیویار؛ سیدیاسر جبرائیلی؛ امیر اعتمادی بزرگ

دوره 10، شماره 1 ، مرداد 1398، ، صفحه 145-160

https://doi.org/10.30465/srs.2019.4256

چکیده
  پل کارل فایرابند با نمایش نواقص و کاستی‌های علم، مطلق بودن آن را زیر سوال می‌برد و خواستار جدایی جامعه از علم می‌شود، به همان سان که در دوره‌ای به مدد خود علم، جامعه از کلیسا جدا شد. فایرابند خواهان استقرار آزادی و پلورالیسم در جامعه است و پلورالیسم مورد نظر خود را از جان استوارت میل الهام گرفته است. پژوهش حاضر قصد دارد نشان دهد پلورالیسم ...  بیشتر

نسبت علم و دین در فلسفة ایان باربور و نقد آن از منظر استاد مرتضی مطهری

امیر قنبری همایکوه؛ ایراندخت فیاض؛ محسن ایمانی نائینی؛ اکبر صالحی

دوره 9، شماره 2 ، بهمن 1397، ، صفحه 49-71

چکیده
  امروزه نسبت علم و دین، یکی از مسائل بحث­انگیز و مهم در جوامع غربی و اسلامی است. این پژوهش از نظر طرح جزء تحقیقات کیفی بوده و از نظر روش در چهارچوب روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته است. ایان باربور و استاد مطهری با دو نگرش متفاوت، در تشخیص مکمل بودن علم و دین تلاش کردند. باربور با تکیه ‌بر «فلسفة پویشی» به طرح چهار رویکرد «تعارض، ...  بیشتر

نگاهی به برخی زمینه¬های ارتباط مسئله «نفس (ذهن) ـ بدن» و مسئلۀ «آفریدگار ـ جهان»

پیروز فطورچی

دوره 1، شماره 2 ، آذر 1389، ، صفحه 93-108

چکیده
  نوشتار حاضر بررسی کوتاهی است دربارة برخی زمینه­های ارتباط میان دو مسئلۀ مهم و دیرپا در فلسفه و الهیات یعنی مسئلة «نفس و بدن» و یا به تعبیر جدیدتر مسئله «ذهن ـ بدن»، از یک سو و مسئلۀ چگونگی ارتباط آفریدگار و جهان طبیعت، از سوی دیگر. آیا به لحاظ تاریخی و تحلیلی می­توانیم میان نحوۀ تلقی خود از این دو مسئله نسبتی برقرار کنیم؟ ...  بیشتر