از آنجایی که در قرآن کریم آیات فراوانی درباره هستیشناسی، طبیعت شناسی، زیستشناسی، پزشکی و خلقت انسانها و موجودات وجود دارد، از همان آغاز نزول، قرآن محل گفتگوی دانشمندان و مفسران بوده است و هر یک تلاش نموده مقصود خداوند را در این آیات مشخص نمایند. بیشترین تلاشهای تفسیری از قرن چهاردهم به بعد ـ و پس از پیشرفت علوم در همه عرصهها ...
بیشتر
از آنجایی که در قرآن کریم آیات فراوانی درباره هستیشناسی، طبیعت شناسی، زیستشناسی، پزشکی و خلقت انسانها و موجودات وجود دارد، از همان آغاز نزول، قرآن محل گفتگوی دانشمندان و مفسران بوده است و هر یک تلاش نموده مقصود خداوند را در این آیات مشخص نمایند. بیشترین تلاشهای تفسیری از قرن چهاردهم به بعد ـ و پس از پیشرفت علوم در همه عرصهها و مخصوصاً پس از مجادلات دامنهدار درباره تعارض علم و دین ـ در میان دانشمندان مسلمان و بویژه مفسران قرآن دیده میشود. از جمله این مفسران آیت الله مکارم است که در تفسیر نمونه تلاش میکند تا به تبیین آیات علمی قرآن با روش صحیح بپردازد تا از این رهگذر اعجاز علمی قرآن را نیز ثابت نماید. ایشان با اعتقاد به اینکه قرآن کتاب هدایت و انسانسازی است و نه کتابی علمی، با توجه به معیارهایی به تبیین این گونه آیات میپردازد. برخی از مهمترین معیارهای ایشان عبارتند از: تفسیر قرآن بر اساس علوم قطعی و بیتوجهی به فرضیهها؛ تفسیر قرآن بر اساس قواعد تفسیر؛ حقیقی دانستن زبان قرآن در آیات علمی؛ موافقت تفسیر آیات علمی با عقل؛ این مقاله پس از مطالعه کامل آیات علمی در تفسیر نمونه با هدف بررسی ژرفکاوانه جایگاه تفسیر علمی و تشخیص معیارهای صحیح آن در تفسیر نمونه سامان یافته است.
چکیده
یکی از ابعاد اعجاز قرآن کریم «اعجاز تشریعی» است؛ بدین معنا که احکام شرعی قرآن در ابعاد فردی و اجتماعی ویژگیهایی دارد که هیچ بشری قادر به عرضۀ هماوَردی برای آن نیست. هماهنگی قرآن با عقل و فطرت، توجه به تمام جنبههای زندگی فردی و اجتماعی انسانها، مبرا بودن قرآن از هر گونه تناقض، ارائۀ آن توسط فردی درسنخوانده، توافق ...
بیشتر
چکیده
یکی از ابعاد اعجاز قرآن کریم «اعجاز تشریعی» است؛ بدین معنا که احکام شرعی قرآن در ابعاد فردی و اجتماعی ویژگیهایی دارد که هیچ بشری قادر به عرضۀ هماوَردی برای آن نیست. هماهنگی قرآن با عقل و فطرت، توجه به تمام جنبههای زندگی فردی و اجتماعی انسانها، مبرا بودن قرآن از هر گونه تناقض، ارائۀ آن توسط فردی درسنخوانده، توافق قوانین قرآن با علم و ... زمینهساز اعجاز تشریعی شده است. مفسران همواره به این بُعد از اعجاز توجه کرده و به تبیین آن پرداختهاند. از جملۀ این مفسران رشیدرضا در تفسیر المنار و آیتالله مکارم در تفسیر نمونهاند؛ آنها در تفاسیر خود به مسائل اجتماعی توجه فراوان کرده و تلاش کردهاند تا اعجاز قرآن را در این بُعد بیشتر نشان دهند. از این رو، جامعهنگری و برداشتهای اجتماعی از آیات قرآن در تفاسیر المنار و نمونه به شکل گسترده به چشم میخورد. این تحقیق با پژوهش در این تفاسیر نشان داده که، از نظر این مفسران، مهمترین وجه اعجاز قرآن نه اعجاز ادبی، بلکه اعجاز تشریعی است و همۀ معارف الهی، اصول عقاید، احکام عبادات، قوانین، فضایل و آداب و قوانین سیاسی، مدنی و اجتماعی قرآن کریم که با شرایط همۀ زمانها و مکانها سازگار است از والاترین ابعاد اعجاز قرآن است.